Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
zachowaniachłopcówuwzględniałazarównointencję,efektdziałaniaba-
danych,jakrównieżfakt,czybyłoonoszkodliwedlaofiary.Autorkaskon-
centrowałasięnazachowaniach,wktórychcelemsprawcybyłowyrzą-
dzeniekrzywdyosobieposzkodowanej,aktórejednocześniemogłybyć
obiektywnieobserwowane,ocenioneimierzonenapodstawieobiektyw-
nychkryteriów"(Wójcik1977,s.6).Agresjąokreślasięwtymprzypadku
„zachowanieczłowiekamającenaceluwyrządzenieszkodyinnejoso-
bielubinstytucji,awyrażanewformieatakufizycznegolubsłownego,
bezpośredniegolubpośredniegoorazwformiereakcjinegatywistycznej"
(Wójcik1977,s.6-7).
Agresjęcechujewysokazłożoność,wzwiązkuztymkorzystnejest
wyodrębnieniewięcejniżjednegokryterium(aspektudziałania)wyróż-
niającegozachowaniaocharakterzeagresywnym,tymbardziejżeznamy
wieleklasyfikacjiagresji(np.Buss1961,1971,Frączek1996,Schott1975,
Skórny1968,Tedeschi,Smith,Brown1974).
Czynnościagresywnenależądozachowańspołecznych,gdyżsąre-
alizowanewtrakcieinterakcjispołecznych(wyjątekstanowisamoagre-
sja),oprócztegopoddawanesąocenieiwartościowaniu(Frączek1975a,
1986).Należywięcrozpatrywaćjewkontekściespołecznym,mającym
znaczeniemodyfikującedlaczynnościocharakterzeagresywnym(Frą-
czek1973,1975a,1975b,1986,Pospiszyl,Żabczyńska1985).Wceluzaak-
centowaniategofaktustosujesiępojęcieagresjiinterpersonalnej,będącej
jednymzesposobówregulacjistosunkówczłowiekazotoczeniem.Nazwa
tegorodzajuagresjiświadczyotym,żepodlegaonasocjalizacji(Frączek
1986,Ignaczak1984,Kirwil1986,1989,Kirwil-Parzych,Frączek1979,Ma-
lak,Frączek1986,Reykowski1977,ZakrzewskiJ.1986).Bazującnateorii
czynnościT.Tomaszewskiego(1963),A.Frączek(1975b)określaagresję
wieloaspektowo,wkategoriachprocesu,jako:„szczególnyrodzajczyn-
nościrealizowanyprzezludzi;jesttoczynność,którawjakimśmomencie
rozpoczynasię,jestprzezcośuruchamiana,tworzyokreślonąstrukturę,
pełnijakąśfunkcjęczyteżprowadzidodającegosięwyróżnićwyniku"
(s.38).Czynnościagresywnesąklasązachowańspołecznych,wwyniku
którychpowstajeszkodaicierpienieuosóbprzedmiotówagresjiiktó-
rezarazemniemająuzasadnieniawtym,żewdalszychkonsekwencjach
sąużyteczneiwartościowezpunktuwidzeniajednostki"(Frączek1975b,
s.43).
Wtejkonwencjizewzględunagenezęczynnościagresywnychmożna
wyróżnićtakierodzajeagresji,jak:
agresjagniewna„wrodzonareakcjaorganizmunazablokowanie
dążeńlubdoznanieszkody";jesttoczynnośćdefiniowanapoprzezwska-