Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Możnaspotkaćrównieżpodziałnaagresjębezpośredniąipośrednią,
któreutożsamianesąodpowiedniozagresjąfizyczną,atakżewerbal-
nąlubagresjązcelemibezcelu(Skórny1968).Jakoagresjęfizyczną
określasięreakcje(zamierzenia,tendencjedozachowań),którychcelem
jestkrzywda(utrata)fizycznalublfizycznyofiary.Natomiastagresją
werbalnąsąreakcjepowodującepsychologicznelubspołecznezagrożenie
jednostki(np.ciężkieprzeżycie,obniżeniesamooceny),będąceskutkiem
nieotrzymanianagrodyczybrakuszacunkuspołecznego(Berkowitz1964,
Frodi,Macaulau,Thome1977).
Zagresjąbezpośredniąmamydoczynieniawtedy,gdyistniejecel
gniewualboosobaprowokującaagresję(np.agresjawsytuacji„twarzą
wtwarz"),natomiastpośredniatotaka,wktórejniemakonkretnego
celulubwystępujejegosubstytut,np.agresjaprzemieszczona(Frodi,
Macaulau,Thome1977).
Uwzględniającstrukturęczynnościagresywnych(stopieńzłożoności,
organizacjęiperspektywęczasową),możnawyróżnić:agresjęreaktyw-
,czynnościagresywneorazdziałalnośćagresywną.Tapierwszajest
reakcjąnaprostebodźcezewnętrznelubwewnętrznewywołującespe-
cyficznepobudzeniedoagresji.Czynnościagresywnesązorientowane
nacel,awięcbardziejzłożoneirozciągniętewczasie.Natomiastpoję-
cieagresywnejdziałalnościzakładadługotrwałośćaktywnościludzkiej,
opisywanejiwartościowanejwedługkulturowychstandardówzachowań
(Berkowitz1964,Malak,Frączek1986,Zimbardo,Ruch1988).
Biorącpoduwagęnietylkozłożonośćczynnościagresywnych(proste
reakcjealbozłożoneczynności),aletakżeuczestniczącewichregulacji
procesyistrukturyintrapsychiczne,wymieniasięconajmniejtakiepo-
stacieagresjiinterpersonalnej,jak:
agresjareaktywno-impulsywna,
wrogość,
agresjainstrumentalno-zadaniowa,
agresjaimmanentno-spontaniczna(Frączek1986).
Wprzypadkukażdejznichinnyjestmechanizmuruchamianiaagre-
sywnejmotywacjiorazmotywacjiblokującejteczynności,innesąteż
strukturypsychologiczneodpowiadającezalongitudinalnąimiędzysy-
tuacyjnąstabilnośćagresywnegozachowaniasięjednostki.
KolejnaprezentacjaagresjiinterpersonalnejautorstwaA.Frączka
(1996),uwzględniającatakiespecyficznejejaspekty,jak:cechyformal-
ne,celeifunkcje,głównymechanizmagresogenny,elementyregulacyjne,
możliwościtransformacjiorazdoświadczeniasocjalizacyjnejednostki,po-
zwalawyróżnićwzorceagresji,takiejak: