Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PeriodyzacjatwórczościRobertaMichelsa
2.PERIODYZACJATWÓRCZOŚCIROBERTAMICHELSA
Wkontekściezasygnalizowanychaporiiujawniającychsięwintelektual-
nejbiografiiMichelsaniejednoznacznośćrecepcjijegodorobkutrafnieokreślił
PatrickBredebach,któryuznałtegouczonegozajednegoznajbardziejambi-
walentnychsocjologówXXstulecia63.ZuwaginachwiejnośćideowąMichelsa
-wyborytejczyinnejopcjipolitycznej-badaczeanalizującyprocesnewolucji”
poglądówuczonegoposługiwalisięróżnymiperiodyzacjamijegoaktywności.
Wyróżniającposzczególneokresytwórczości,próbowanonadaćdziałaniom
Michelsasens,łączącjegodeklaracjepolitycznezrefleksjąuprawianąnapolu
nauki-główniesocjologiąpolityki.PrzykładowoDavidBeethamwyróżniłje-
dyniedwastadiarozwojowestanowiskaMichelsa:rewolucyjno-marksistow-
skieorazelitystyczne64.ZkoleiArturMitzmann,odwołującsiędoprzemian
światopoglądowychorazpewnychlejtmotywówujawniającychsięwtwórczości
Michelsa,wyróżniłtrzyokresyjegotwórczości:pierwszyromantyczno-rewolu-
cyjny-przypadającynalata1902-1905;drugidemokratycznegorozczarowania
-lata1905-1908/1912;oraztrzecifinalny-lata1912-193665.
AnalogicznąperiodyzacjębiografiiR.MichelsaprzyjęłarównieżM.Ferrari
Occhionero,którejartykułuzupełniapolskąrecepcjęMichelsa.Wyróżniłaona
trzyokresywżyciorysietegouczonego:rewolucyjny,radykalno-krytycznyoraz
finalny-wiążącysięzewstąpieniemMichelsadowłoskiejpartiifaszystow-
skiej66.RównieżErhardStöltingwskazałtrzystadiarozwojowemyśliMichelsa:
pierwsze-doroku1907-tolatazaangażowaniapolitycznegopostroniesocja-
lizmu,anastępniesyndykalizmu(radyklaneskrzydłosocjaldemokracji);drugie
tookreskoncentracjinapracynaukowej,cowiązałosięzezmianąnformy”upra-
wianiamyślikrytycznejipociągnęłozasobązmianęidentyfikacjinarodowościo-
wej;oraztrzecie-identyfikacjizwłoskimfaszyzmem67.
ZkoleiFrankR.Pfetschwyróżniłczteryfazyrozwojuświatopoglądu
Michelsa:burżuazyjnąfazękolońską,radykalnie-demokratycznąfazęsocjali-
styczną,fazępozytywnejadaptacjiteoriielitorazfazęujawnieniasympatiidla
Duce68.
JeszczedalejposzedłWilfriedRöhrich,którywksiążcepodznamiennym
tytułemRobertMichels.Vomsozialistisch-syndikalistischenzumfaschistischen
Credo,wyszczególniłsześćetapówewolucjiświatopoglądowejtegobadacza:
63P.Bredebach,RobertoMichelsel’Italia.Aspettidiunaidentitatransnazionale.Deutsches
HistorischesInstitut,Roma2009.
64D.Beetham,Michelsandhiscritics.Archiveseuropéennesdesociologie1981,t.XXI(22),
nr1,s.81-99.
65A.Mitzman,ThreeSociologist…,op.cit.,s.269.
66M.FerrariOcchionero,MyślsocjologicznaRobertaMichelsa.StudiaSocjologiczne1985,
nr2(97),s.161-171.
67E.Stölting,RobertMichels…,op.cit.
68P.Bredebach,RobertoMichels…,op.cit.
31