Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałI.Twórca„żelaznegoprawaoligarchii”życieidzieło
socjalistycznejdeklaracji;npełnychwyrzeczeń”studiów;apologiielitarnejwła-
dzy;nacjonalistycznegorozemocjonowania;transformacjidemokracji;powiązań
zreżimemMussoliniego69.
Moimzdaniemnajbardziejużytecznymnarzędziempozwalającymdokonać
przegląduzainteresowańbadawczychMichelsajestperiodyzacjaopracowanana
podstawienowszychpublikacjipoświęconychautorowinżelaznegoprawaoli-
garchii”.GenettwyodrębniłpięćokresówtwórczościMichelsa,przyjmującza
cezuręmomentykryzysowe,którenastępowaływżyciutegouczonego:
Iwstępny-kończącysięw1901roku;
IImarburski-przypadającynalata1902-1906;
IIIturyński-lata1907-1914;
IVnacjonalistyczny-lata1913-1920;
Vfilofaszystowski-lata1919-193670.
3.BIOGRAFICZNEIMPLIKACJE
WTWÓRCZOŚCIROBERTAMICHELSA
Jaksięokazujeprzybliższympoznaniu,nietyledorobek,ilesamapostać
Michelsabyłyobiektemfascynacjibadaczylokującychswojeanalizywobsza-
rachwyznaczanychprzezsocjologięwiedzyorazhistoriędoktrynpolitycznych.
WedługF.R.Pfetschan[w]niedającymsięodsiebieoddzielićnaukowymipo-
litycznymżyciorysieMichelsa-odbijałysięróżnorakie,splecionezesobą,hi-
storyczneiaktualneprądyumysłowe:zeswojąracjonalnąkoncepcjądemokracji
[Michels]zakorzenionybyłwtradycjifrancuskiegooświecenia,jegooderwanie
odkwestiiekonomicznychorazdystansdorealnejpolityki[Realpolitik]nawiązu-
doromantyzmuiidealizmuniemieckiego;jegopóźniejszypatriotyzm,wręcz
nacjonalizmwłoski,wyrósłnagruncieRinascimento[włoskiegorenesansu].
ZkoleipodejmowaneprzezMichelsapróbylegitymizowaniawłoskiegoekspan-
sjonizmustanowiąnawiązaniedotradycjieuropejskiegoimperializmu”71.
Międzybadaczamiistniejezgodacodotego,żenazaangażowaniuMichelsa
wówczesnekonfliktyświatopoglądoweucierpiałyjegoprace72.Wrażliwością
naproblemyspołecznemożnamoimzdaniemdopewnegostopniatłumaczyć
nnierówny”poziomczywręczprzyczynkarskicharakterfragmentówtwórczo-
ściMichelsa.Zemocjonalnymstosunkiemdopodejmowanejproblematykiba-
dawczejwiążesiębowiemfakt,żeMichels-kiedynadchodziłosobistykryzys
69W.Röhrich,RobertMichels.Vomsozialistisch-syndikalistischen…,op.cit.
70T.Genett,Einleitung…,op.cit.
71F.R.Pfetsch,EinführunginPerson,WerkundWirkung,w:R.Michels,ZurSoziologiedes
ParteiwesensindermodernenDemokratie.UntersuchungenüberdieoligarchischenTendenzendes
Gruppenlebens.Kröner,Stuttgart1989,s.XXIII.
72J.J.Linz,RobertMichels,PoliticalSociology…,op.cit.,s.3.