Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26Fizjologiakomórki
Śmierćkomórkicharakteryzujesięnieodwracalnymwypadnięciemtych
funkcji.Komórkiorganizmówwyższychniezawszespełniająwszystkiewy-
mienionekryteria.
3i1iPRZEMIANAMATERII
Rozróżniasiętwórczeidestrukcyjneprocesyprzemianymaterii(asymilacja
idysymilacja,czyliprocesyanaboliczneikataboliczne).Produktydlaproce-
sówprzemianymateriikomórkapobierazprzestrzenimiędzykomórkowej.
Dostająsięonetamdrogąkrwiipłynówtkankowych.
Wchłanianiesubstancji(ryc.7)zachodzi:
1)nadrodzefizycznejprzezosmozęlubdyfuzję,
2)aktywnieprzezfagocytozęlubpinocytozę(endocytozę),
3)aktywniedziękipompombłonowymlubteżinnymzwiązanymzbłoną
mechanizmomtransportowym.
Wprzypadkuprocesówosmotycznychważnesąnastępującegradientystę-
żeń:
Izotonia:jednakoweciśnienieosmotycznewewnątrzinazewnątrzkomórki.
Hipertonia:wyższeciśnienieosmotycznenazewnątrzkomórki.
Hipotonia:niższeciśnienieosmotycznenazewnątrzkomórki.
Fagocytozapoleganaotoczeniucząstkinibynóżkamiiwchłonięciudocia-
łakomórki,najczęściejnadrodzewytworzeniawodniczki.
Pinocytozajesttowchłanianiedrobnychkropeleknazasadziewgłębienia
iodsznurowaniaczęścibłonykomórkowej.
Fagocytozamożebyćobserwowanapodmikroskopemświetlnym,pinocy-
tozęmożnazaobserwowaćjedyniewmikroskopieelektronowym.Obydwa
procesyokreślanesąwspólnymmianemendocytozy.
Wkomórcewtrakciewchłanianiasubstancjiodgrywająrolęnietylkopro-
cesyosmotyczneczyteżfago-lubpinocytoza,aletakżeaktywneprocesy
wchłanianianadrodzezwiązanychzbłonąkomórkowąsystemówtransporto-
wychwymagającychzużyciaenergii(np.kanałyjonowe).
Jakopersorpcjęokreślasięproceswchłanianiasubstancjidownętrzaorga-
nizmu(np.cząsteczekskrobi)poprzezprzestrzeniemiędzykomórkami,np.
nabłonkajelitowego.
Usuwaniesubstancjizachodzi:
1)przezosmozęlubdyfuzję,
2)aktywnieprzezekstruzję(egzocytozę)lubsekrecję(por.str.52).
Naprzemianęmateriiwkomórkachmogąwpływaćm.in.:ciepło(gorączka)
izimno(senzimowyzwierzątzmiennocieplnych,hibernacjadocelówchirur-
gicznych),atakżehormonyilekilubtrucizny(np.arsen).Wpodeszłymwieku
