Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ruch
39
Witaminysąorganicznymisubstancjamiodżywczymi,któremusząbyćdo-
starczonewbardzoniewielkichilościachdokomórkiluborganizmu,gdzie
służąjakokoenzymylubteżsąwykorzystywanedoichsyntezy.Wprzypad-
kubrakuwitamindochodzidoschorzeńnatleichniedoboru.Niektórewita-
minymogąbyćtakżeszkodliwewnadmiarze.
Przeprowadzonedawniejścisłerozgraniczeniemiędzywitaminamiahor-
monaminiedajesięjużdłużejutrzymać.Wmyśltegopodziałuwitaminypo-
winnypochodzićspozaorganizmuibyćdostarczanewrazzpokarmem.
Wprzeciwieństwiedotegohormonypowinnybyćwytwarzaneprzezorga-
nizm.WitaminaC,witaminaBiwitaminaKmogąjednakbyćsyntetyzowane
przezorganizmzwierzęcylubteżbakterieukładupokarmowego.Zdrugiej
stronyistniejączynnesteroidyroślinneodziałaniuhormonów(np.estrogeny
koniczynyczerwonej,fitoestrogeny).
3i2iPOBUDLIWOŚĆ
Bodźcemożnapodzielićna:chemiczne,termiczne,mechaniczne,świetlne,
elektryczneinerwowe,np.pobudzaniekubkówsmakowych,komórekwę-
chowych,komóreksiatkówki,ciałekdotykowychlubkomórekmięśnio-
wych.Pobudliwośćpojedynczychkomórekmożebyćzachowanajeszcze
przezjakiśczaspośmierciklinicznejorganizmu(zatrzymaniekrążeniaiod-
dychania),np.ruchyjelitimięśniszkieletowychpouboju,bijącesercekur-
częciawroztworzeodżywczym.„Komórkiżyjąrazem,aumierająosobno”
(ClaudeBernard).
Odpowiedźnabodziecniezawszemusibyćzwiązanazwykonaniemja-
kiejśczynności.Istniejątakżebodźceporażającelubhamujące.
Zdolnośćdoreakcjinabodziecjestróżnauposzczególnychgatunków,
osobnikówitypówkomórek.Różnicedotycząprędkościiintensywnościre-
akcji.Różnorodnośćreakcjiopierasięnaróżnymstanieogólnymorganizmu
ijegoanatomicznychifizjologicznychcechachszczególnych.
3i3iRUCH
1.Aktywnyruchpostępowykomórkiprzezwysuwanienibynóżek(pseu-
dopodia)–np.ruchpełzakowatyleukocytówlubdziękiwiciom(np.plemni-
ki).
2.Poruszaniesiękomórekwmiejscu:kurczeniesiękomórekmięśnio-
wychimięśniowonabłonkowych,ruchrzęsek.
3.Przepływpłynówwkomórce.
