Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dociekania
zWittgensteinem
(zamiastprzedmowy)
LakonicznewypowiedziWittgensteinapełniąrozlicznefunkcje:otwierajątekstyna-
ukowejakomottalubstanowiąichkonkluzje,sąwykorzystywanejakodowody,ale
teżjakoilustracjeproblemów,bywająprzedmiotamigłębokichanaliz,aleteżjedynie
figuramiretorycznymi.Wefekciepowstałajużwtensposóbwielkabiblioteka.Ipew-
niedługojeszczejegolakoniczneiczęstotajemniczeuwagibędąinspirowaćdalszych
badaczy.AutorDociekańfilozoficznych(2000),próbującwniknąćwnaturęjęzyka,
inspirujetakżedorefleksjinadbarieramiwkomunikowaniu.Spróbujmypójśćtro-
pemniektórychparagrafówjegoksiążki,formułującnaichmarginesieswoisteglosy
aniekiedyteżzapytania.
7.„Grąjęzykową”nazywać[…]będęcałośćzłożonązjęzykaizczynności,wktórejeston
wpleciony.
Ileżkomentarzywywołaływlicznychdziedzinachhumanistykitesłowa,aprzede
wszystkimtametafora.Pomijającwjęzykupolskimdwuznaczność„gry”i„zabawy”
(dwuznaczność,któratutajnasnieinteresuje),łatwodostrzegamy,iżgrybywająróż-
ne.Awięcsągryłatweitrudne,codzienneiodświętne,tradycyjneinowatorskie,
wesołeipoważne,pogodneinamiętne.Sąteżoczywiściegryudaneinieudane.Te
ostatniekończąsięnieporozumieniem,anawetrozstaniempartnerów.Nietylkopo-
zostawiajązłewspomnienia;częstobywająprzyczynąagresywności(choćniekiedy
teżjejskutkiem).
Gryzmieniająsięteż.WrozważaniachWittgensteinazebranychwzbiorzeOpew-
ności(1993),autornapisał:„Zdrugiejstronygrajęzykowazmieniasięzczasem”
(pkt256)oraz„Każdagrajęzykowapoleganatym,żesłowaiprzedmiotyrozpozna-
jesięwciążnanowo.Uczymysięrównienieustępliwie,żetojestkrzesło,jaktego,że
2×2=4(pkt455)”.
Takczyinaczej,grynieudanemogąsiękojarzyćzrozkłademwięzi.Problemem
pozostajerelacjaprzyczynowo-skutkowa:czynieudanegryjęzykowesąspowodowa-
