Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Sposobydefiniowaniapojęcia„szczęście”
25
coinaczejjestonoujmowaneprzezprzedstawicieliróżnychdyscyplin,
wzależnościodspecyficznychzainteresowań,prezentowanegosystemu
wartościczyprzyjmowanejperspektywypodmiotupodejmującegotenpro-
blem(BAŃKA1994).Badacztenzauważa,żedobrostanstanowikategorię
podlegającądynamicznymzmianomwczasieorazżejesttokategoriadwo-
jakiegorodzaju:pierwszyrodzajtokontekstowakategoriauczuciaszczę-
ściawynikającegozposiadanialubkonsumpcjizasobów,drugizaśto
kategoriarozwojowastandardówporównań.Wpierwszymwypadkuszczę-
ścieidobrostansąwynikiemkonteksturozumianegowterminachdostar-
czanychinformacji,wdrugimnatomiastszczęściejestprocesem,wtrakcie
któregonastępujerozwójmentalnejreprezentacjicałościżyciaijegodo-
mennapodstawienapływającychinformacji.Wedługtegoautora,szczę-
ście,dobrostanijakośćżyciastanowiąefektyrozwojujednostki,sąwięc
wynikiemprocesukonstruowaniastandardówporównańdlaosiągalnych
wczasieinformacjizjednejstrony,orazwypadkowąrozłożonegowczasie
procesukonstruowaniasądówożyciu,któresąmentalnymireprezentacja-
miżyciaregulującymiprocesprzetwarzanianapływającychinformacji1
zdrugiej.Podmiotdokonującyocenyjakościwłasnegożyciakorzysta
zwieluźródełinformacji,takichjakaktualnestanyemocjonalne,przeszłe
doświadczeniaiwydarzenia,oczekiwaniazwiązanezprzyszłościąorazpo-
równaniaspołeczne.Wzwiązkuztymjakośćżyciajestkategoriązmie-
niającąsięwczasiedoświadczaniacodziennościifunkcjąjakościrozwoju
wcyklużycia(BAŃKA2005).
Podejmującrozważaniadotycząceszczęścia,PierreTEILHARDDE
CHARDIN(1981)wyróżniłtrzysprzecznepostaciszczęścia.Pierwsząpostać
nazwał„szczęściemspokoju”będącąszczęściembezkłopotów,bezryzyka,
bezwysiłków.Polegaonanaograniczaniukontaktówzinnymi,ogranicza-
niupotrzeb,„zamykaniusięwewłasnejskorupie”;inaczejmówiąc,szczę-
śliwyjestten,ktonajmniejmyśli,najmniejodczuwa,najmniejpragnie.
Drugąpostaćnazwał„szczęściemwypływającymzdoznawaniaprzyjemno-
ści”.Wtymwypadkucelemżycianiejestdziałanieitworzenie,alekorzy-
stanie.Rządzinimzasadanajmniejszegowysiłku(takjak„szczęściem
spokoju),„albotakiegotylkowysiłku,jakiegopotrzeba,byzmienićpuchar
lubrodzajnapoju”(TEILHARDDECHARDIN1981,s.14).Tutajszczęśliwyjest
ten,kto„potrafiwysmakowaćcałąrozkoszzchwili,którązamknął
wswychdłoniach”(TEILHARDDECHARDIN1981,s.14).Trzeciąpostaćszczę-
ściadeChardinokreśla„szczęściemrośnięcia”,któreaninieistnieje,ani
niemawartościnibyrzecz,októrączłowiekmógłbyzabiegać,anastępnie
posiąść.Szczęścietegorodzajujesttylkoznakiem,skutkiemwłaściwie
ukierunkowanegodziałania,niejakonagrodązanie.Jest,jaktookreślił
AldousHuxley„produktemubocznymwysiłku”.Wzwiązkuztym,abybyć
szczęśliwym,niewystarczywyłączniedostarczaćsobieprzyjemności,jak
