Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
Jeślipozwalałynatowarunkiterenowe,miastabudowanowzdłużprostopoprowadzonychulic,
przecinającychsiępodkątem90stopni,oddzielającychposzczególnedzielnice.Zkoleiwewnątrzdzielnic
alejkiibudynkitworzyłyswobodnąplątaninę.częstoprzypominającąprawdziwylabirynt.Każdazdzielnic
byłajakbyosobnąosadą,przezcomiastosprawiałowrażeniezespołuwiosekpołączonychirozdzielonych
sieciąprostychulic.
AżdoczasówdynastiiTangadministracyjna,politycznaiwojskowafunkcjamiastprzeważałanad
handlową.ZadynastiiTangczęśćtargowąoddzielonooddzielnicmieszkaniowych,któreskładałysię
zzabudowańotoczonychmuremwrazzzamykanąnanocbramą.Tylkoszlachtaiwysocyurzędnicymieli
prawobudowaćrezydencjezbramamiwychodzącymiwprostnagłównąaleję.Pozostalimieszkańcy
wchodziliiwychodziliprzezbramęwmurzeokalającymdzielnicę.ZadynastiiSongstopniowo,
odchodzonoodtakiej–dotejporytypowej–zabudowymiejskiej.Handeluzyskałprawowstępu
dodzielnicmieszkaniowych,awejściadosklepówzaczętoumieszczaćodstronygłównychulicmiasta.
Zaprzestanogaszeniaogniananoc,pojawiłysiętargiwieczorne–rozpoczęłosiętypowomiejskieżycie
nocne.
Miastootaczałyokolicznewioski.Organizacjawiejskawywodziłasięzorganizacjiklanowej.Można
tojeszczezauważyćnapołudniuChin,wznacznejmierzeuchronionymprzedobcymiinwazjami.Głównym
budynkiemwioskowymbyłaświątyniakuczciprzodkówklanu.Czasemwjednejwsiżyłydwalubtrzy
klany,co,jakmożnasobiewyobrazić,przyczyniałosiędoostrejrywalizacjiiwrogości.Wczasach
współczesnychsytuacjaprzedstawiałasiępodobnie:podczastzw.rewolucjikulturalnej(lata1965-1975)
wprowincjiGuangdongjedenklanwymordowałczłonkówdrugiegoklanuwioskowego,bokazano
atakowaćipozbyćsięwrogówludu,atamwrogiemnicbyłojakieśugrupowaniepolityczne,lecz
wewnątrzwioskowiprzeciwnicy.KolejneinwazjebarbarzyńcównapółnocyChin,przyczyniającsię
dowielokrotnychmasowychmigracjitamtejszejludności,spowodowałyjejrozproszenieirozerwanie
organizacjiklanowej.Jednakżenazwywieluwiosekpozostałyidentycznejaknazwiskozakładającego
jerodu.Takiewioskitworzyłypoprostuwspólnotyrodzinne,któreskładałysięnietylkozrodziców
imałoletnichdzieci,leczbyływystarczającoduże,bystanowićsamodzielnąjednostkęekonomiczną.
Naczelnikawioskiistarszyznęwybieranospośródprzywódcówrodzin,biorącpoduwagęstan
majątkowy,wartośćposiadanejziemi,atakżewiedzę,ogólneumiejętnościorazwiek.Powierzano
imkontrolęnadwspólnymisprawami,wybórnauczyciela,rozsądzaniesporów.Naczelnikreprezentował
wioskęprzedwładzamizwierzchnimi.Takalokalnawładzaniebyłaoficjalnieuznawanaprzezpaństwo,nie
miałausankcjonowaniaprawnego,niewspierałajejżadnasiła.Jejdecyzjompodporządkowywanosiępod
presjąpsychicznąizpotrzebyosiągnięciakonsensusu–bezgłosowania.Starszyznaiziemianie,mając
pełnięwładzy,niezasięgaliradyresztyludności.Opróczanalogicznychobowiązków,jakiespełniały
samorządywiejskienaZachodzie,tutejszeradymusiałyjeszczezapewnićorganizacjęrobótirygacyjnych,
niemalwszędzieniezbędnychiwymagającychdodatkowegowspółdziałania.
Scenyuliczne
Głównądziałalnośćgospodarcząwioskistanowiłorolnictwo,zwłaszczazaśuprawazbóż–pszenicy
napółnocy,ryżunapołudniu.Jednaknawetwnajbogatszychregionach,gdziekilkakrotnywciąguroku
zbiórryżuwymagałznacznychnakładówsiłyroboczej,pozostawałosporowolnegoczasunazajęciesię
rzemiosłem–niezbędnymźródłemdodatkowychdochodów,zapewniającymwiększąsamowystarczalność
ekonomicznąwepoce,gdyśrodkitransportubyłysłaborozwinięte,asamtransportodbywałsięzarówno
drogąwodną,jakilądową.Wpobliżumiastrozwijałysięośrodkiczęściejzajmującesiędodatkowouprawą
warzywniżrzemiosłem.Wikliniarstwo,produkcjapapieru,wytwórstwojedwabiu–łączącesięzuprawą
drzewmorwowych–czyinnychmateriałówtekstylnychwymagaływprawdzieznacznegowkładu
robocizny,alezatominimalnychinwestycjifinansowych.Wprowadzenienarynkichińskiezachodnich
produktówprzemysłowychzrujnowałotutejszerzemiosłoizachwiałogospodarkąwiejską,codoprowadziło
dorozruchówpolitycznychwXXwieku.Innyczynnikdestabilizacyjny,najczęściejograniczonydojednego
regionu,towarunkiklimatycznemogącesprowadzićklęskęgłodu.Jednakżerezerwypaństwowe,
zgromadzonedziękipodatkom,pozwalałynanatychmiastowąpomocwszczególnieciężkichsytuacjach,
jeślioczywiścieurzędnicyniedopuścilisiędefraudacjilubspekulacji.Równowagęekonomicznąrodziny
mogłyzachwiaćnadmiernewydatkizwiązaneześlubemczypogrzebem,cozmuszałochłopów
dozaciąganiadługów.Ponieważwszelkieinwestycjedotyczyłyziemi–urzędnicyikupcylokowaliwniej
