Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
swepieniądzezadłużonychchłopówzmuszanodojejsprzedaży.Doprowadzałotodokumulacjigruntów
wrękachniewieluwłaścicieli,podczasgdychłopipozbawieniswegojedynegoźródłautrzymaniawzniecali
bunty.Ztegopowoduwielekolejnychdynastiiutraciłowładzęikażdanowaekiparozpoczynałarządy
odprzeprowadzeniareformyrolnej,Ziemia,jakpowiedziano,należaładorodziny,niezaśdojednostki.
Synowiewspólnieuprawializiemięojca,awraziejegośmierci,zgodniezezwyczajem,nawetjeśli
najstarszysynzatrzymywałnajwiększączęśćmajątku,ziemiędzielonorównopomiędzywszystkichsynów
(córkidziedziczyłyjedynieinwentarzruchomy,główniezaśbiżuterięstanowiącąichwiano,gdyż
wychodzączamąż,opuszczałydomrodzinnyiniemiałyprawadoojcowizny–ziemiapozostawałaprzy
rodzinie).
Spójnośćrodzinyzapewniałkultprzodków,aspójnośćwioski–kultuprawianywmiejscowejświątyni
podczasuroczystościwioskowychzwiązanychzeświętemlokalnegobóstwa.Wspólnotaskładałasięwtedy
nawynajęciezespołuteatralnego,naofiaryiurządzeniewspólnejuczty.
Geomancja
Uważano,żekosmosiżycienaziemirządząsiętymisamymiprawami,żeożywiajetasamapulsacja.
Człowiekpowinienstaraćsięuszanowaćtęharmonię,wprzeciwnymraziesprowadzinieładinieszczęście
zarównonawszechświat,jakinasiebiesamego.Dzieło
Zhouli(RytuałyZhou),
wychodzącztejzasady,
określa,żestolicapowinnatworzyćkwadratobokudługości9li(litopółkilometra),miećtrzybramy
zkażdejstrony,dziewięćaleibiegnącychpołudnikowoidziewięćrównoleżnikowo,przecinającychsiępod
kątemprostymiwyznaczającychszesnaściedzielnic.Awszystkotodlatego,żeliczbadziewięćjest
najszlachetniejsza(stądteżodpowiadałacesarzowi).PlanChang’anuzczasówdynastiiHanzpewnością
byłprzyporządkowanygwiazdozbioromMałejiWielkiejNiedźwiedzicy.Miastousytuowanonaosipółnoc-
południe,zpałacemcesarskimwsamymcentrum,coodpowiadałopozycjiGwiazdyPolarnej,wokółktórej
krążyłyinnegwiazdy.Usytuowaniemiastniebyłowięcdziełemprzypadku,niemogłoteżjedynie
uwzględniaćwarunkówterenowychikorzyścimaterialnych.Jużwczasachstarożytnychwypracowano
podstawowezasadyurbanistyczneopartenakosmologii,uwzględniającezależnościpomiędzykosmosem
aświatemludzkim.
Podobnąkoncepcjąkierowanosię,zakładającwioski,budującsiedzibymieszkalneiwybierającmiejsce
pochówku.Rolageomancji
(fengshui
)polegałanakorzystaniuzziemiwharmoniizsiłamiprzyrody.Każdy
powiatbądźkażdawioskamiałyswegogeomantę
(fengshuixiansheng),
któryzapomocąspecjalnejbusoli
wskazywałodpowiedniąlokalizacjędomówigrobów.Wybórtakiegomiejscamiałwielkieznaczenie.Jeśli
zostałoonodobrzewybrane,ludzieszybkoodnosiliztegokorzyściidobrzeimsięwiodło.Jeślidokonano
wyboruniezgodnegozuniwersalnąharmonią,mieszkańcówspotykałyniepowodzeniaikatastrofy.
Abyzrozumiećgeomancję,należyjąoddzielićodwierzeńreligijnych.Geomantanieodgrywałżadnejroli
wuroczystościachreligijnych.Niezajmowałsiępowiązaniamipomiędzyduchamialudźmi.Byłtechnikiem
potrafiącymwskazaćodpowiednie,szczęśliwemiejsca.Upodstawideileżałoprzekonanie,żepoziemi
krążątchnienia(
qi
)niebędącepowietrzem,przezwspółczesnychgeomantówporównywane
doelektryczności.Podobniejakpołudnikiłączącepunktyakupunktury,owetchnienianieodpowiadały
żadnymznakomsłyszalnymczywidzialnym,leczprzedstawiałyformyenergii,jakiejmyślzachodnianigdy
niezinterpretowała.Abyodkryćowetchnienia,geomantaposługiwałsięspecjalnąbusolą,składającąsię
zokrągłejtabliczkizwyrysowanymitrygramami,heksagramami,pięciomaelementami,znakamiZodiaku,
oznaczeniaminiektórychgwiazd,pórroku,kierunkówpomyślnychiniepomyślnych.Geomanta,aby
dokonaćocenymiejsca,kładłbusolęnaziemiisznurkamiwyznaczałkierunki.Zapomocą
odpowiadającychkażdemukierunkowielementów,trygramówiheksagramów,mógłzdiagnozować
tchnieniaiwrezultaciestwierdzić,czydanyobszariusytuowaniesąpomyślneczyteżnie.Ponieważ
chodziłooprzepływytchnień,najważniejszebyłouwzględnieniewszelkichprzeszkód–wpostacigórczy
drzew,naturalnychczysztucznychwzniesień–zakłócającychprzebiegowychprądów,atakże
usytuowaniarzek,dróg,dolin,które,wręczprzeciwnie,prądyteukierunkowywały.Powstałowieleszkół
geomancjiistądróżnesąinterpretacjepodstawowychzasad.Jednakżeideagłównazakładała,żenależy
chronićsięprzedprądamizpółnocy,awystawiaćnatchnieniazpołudnia.Uważano,żedomskierowany
frontemnapołudnie,odpółnocychronionyzboczemwzgórza,stojącynaprzeciwkorzekiczystawu,jest
usytuowanywyjątkowopomyślnie,amieszkańcyodczuwajątegokorzystneskutki.Jesttooczywiście
uproszczenie,ponieważwyznaczanielokalizacjiwkażdymwypadkuwymagałoskomplikowanychbadań
uwzględniającychwszystkieszczegółyterenowe,istniejącebudowle,wzgórza,drzewaitp.Niekiedy
udawałosiępoprawićwarunkiterenoweprzezzmianęusytuowaniaposzczególnychelementówbądź
zasadzeniedrzew.Jeśliktośwybudowałdom,którywedługzasadgeomancjimógłzaszkodzićsąsiadom,
dochodziłodowielkichkłótniwwioskach.Zasadygeomancjistosowanorównieżprzywyznaczaniumiejsc
pochówku.Dbałośćowybóridealniepołożonegomiejscastanowiłaczęśćkultuprzodków.Chińczycy
wierzyli,żegodnywiecznyodpoczynekprzodkówdeterminujelosżyjącychpotomków.
Istnienieowychkosmicznychtchnieńnigdynieznalazłoracjonalnegopotwierdzenia.AleChińczycy
zdoświadczeniawiedzą,żetchnieniatakieistniejąiichobecnośćtłumaczyto,comynazywamy
szczęściembądźzłymlosemludzi.Trudnoocenićrzeczywistąwartośćtechniki,jeślinamacalnydowód
macharakterwyłączniesubiektywny.Jednakżekażdy,ktospacerowałpochińskiejwiosce,dostrzegł,
żegeomancjamaniezaprzeczalniewalorintuicyjnejestetyki,ponieważwprowadzaharmonięmiędzy
naturalnymkrajobrazemaludzkąinterwencją.
