Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Dylematywokółpodstawowychpojęć
LeokadiaWiatrowska
1.Ujęciedefinicyjnepodstawowychpojęć
Ogólnyrozwójczłowiekaiosiąganieprzezniegopełnejdojrzałościtrwająstosunkowo
długoiwymagająwieluzabiegównaturystymulacyjnejzarównozestronysamej
jednostki,jakizestronyjejotoczenia,atakżezapewnieniaodpowiednichwarunków
życia.Pełnadojrzałośćmoże,aleniemusizostaćosiągnięta,gdyżniestanowiona
jednegoobszarużyciaczłowieka,leczwyrażasięwielomaskładowymi,które
wyznaczajądojrzałośćwsensieogólnym.Jednymzjejwyróżnikówjestdojrzałość
szkolna,którąprzejawiakażdyczłowiekprzystępującdotrudnejsztukiuczeniasię
wszkole.Przygotowaniedzieckadonaukiwszkoletoprocesdługofalowy,
wieloetapowyizłożony,gdyżobejmujeróżneaspektyrozwojoweidziałania
dydaktyczno-wychowawcze.Tociężkapraca,anawetsztuka,kształtującazdolności
ikompetencjedziecka.Wyposażajewwielemożliwościradzeniasobiewsytuacjach
życiowych,kryzysowych.Wspomaganierozwojudziecka,wtymrozwijaniegotowości
szkolnej,toobecniepodstawowezadanieedukacjiprzedszkolnej,którewykraczapoza
ramypowinności,osiągającrangęobowiązkuikonieczności.Dojrzałośćszkolna,
przygotowaniedoszkoły,gotowośćszkolna(edukacyjna),zdolność
dopodjęcianaukiwszkolesąterminamiużywanymizamiennie(wobiegowej
nomenklaturze)wodniesieniudoobszaruszkolnychzmagańdzieckaiwymogów,
którymmusionosprostaćwedługpowszechniefunkcjonującychprogramówszkolnych.
Wwynikuwielościdefinicyjnychujęćdojrzałościszkolnejiwyróżnianych
szczególnychrodzajówdojrzałościdzieckanależyuznaćdojrzałośćszkolnązapojęcie
względneitraktowaćjąjakowynikoddziaływańdotyczącychpsychofizycznego
dojrzewania,nagromadzonychprzezdzieckowtokucodziennychzmagań
doświadczeńorazefektówuczeniasię1.Ujmującjąjako
[...]osiągnięcieprzezdzieckotakiegostopniarozwojuumysłowego,emocjonalno-społecznego
ifizycznego,jakiumożliwimuudziałwżyciuszkolnymiopanowanietreściprogramowych2,
pozostawiasiędzieckopodwładaniemjegobiologicznychskładnikówinaturalnego
rozwoju,nadczymwłaściwiejakoniedorosłyniemamocysprawczej.Jednakwdalszej
częściswoichrozważańnadtąproblematykąW.Okońuwzględniawarunkibytowe
dziecka,wykształcenierodziców,instytucjeopiekuńczo-wychowawcze(przedszkole),
awięcosadzagotowośćszkolnąpozadzieckiem,podkreślajączachodzące
powiązania3.Widocznesąwięctutajdwasposobypostrzeganiategozagadnienia–jako
statycznegoidynamicznegoprocesu.Wujęciustatycznymdojrzałościszkolnej
zauważasięwprawdzieiakcentujezmiany,jakiezachodząwdziecku(wjego
organizmieipsychice)nadanymetapierozwojuokreślonymprzezwiekrozwojowy,ale
traktujesięjąjakoefektrównowagimiędzywymaganiamiszkołyamożliwościami
rozwojowymidziecka.Natomiastujęciedynamicznezmierzakutemu,bydojrzałość
szkolnąwidziećjakorezultatdługotrwałychzmianpsychofizycznychdziecka
