Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
TomaszGmerek
jaknajwiększejliczbieosób2.Ztejperspektywyedukacjawyższastajesię
nietylkomasowa,lecz-jakzauważaM.Trow-przekształcasięwzjawi-
skouniwersalne3.Wartotutajjeszczerazpodkreślić,żesystemedukacjima
zapewniaćwszystkimjednostkomflrównemożliwości”osiąganiasukcesu
iprzyczyniaćsiędoniwelowaniaspołecznychróżnicipodziałów.Jedno-
cześnieistniejeprzekonanie,żetylkodobrzewykształconajednostkajest
wstaniewsposóbwłaściwywypełniaćswojefunkcjespołeczneizawodo-
we.Powszechnadostępnośćobywatelidoedukacjijesttutaj-wzałożeniu
-warunkiemrozwojuspołecznegoiekonomicznego.
Drugafunkcjawspółczesnejedukacjiwynikazezróżnicowanejiupod-
stawhierarchicznejstrukturyspołecznejizawodowej.Wrzeczywistościbo-
wiemnajnowszetendencjerozwojuszkolnictwawwiększościkrajówświa-
tastanowiązaprzeczenieideałówedukacyjnejispołecznejdemokratyzacji.
Wskazaćwtymmiejscunależywszczególnościnapogłębiającesięprocesy
różnicowaniasiępoziomuszkółnapoziomiepodstawowymiśrednim,hie-
rarchizacjiplacówekszkolnictwawyższego,atakżedynamicznegorozwoju
szkolnictwaelitarnego.Procesytesąpogłębianezapośrednictwem-do-
skonalewidocznychwkrajachrozwiniętych-zjawiskflprzeedukowania
społeczeństwa”,flbezrobociastrukturalnego”czyflinflacjidyplomu”(zbyt
wieluludziposiadadyplomwyższejuczelniiniemożeznaleźćpracyodpo-
wiadającejzdobytemuwykształceniu,kompetencjomiaspiracjom).Zjawi-
skatepowodująwzrostrywalizacjiodobremiejscapracyprzezabsolwen-
tówedukacjiwyższejoraz-postępującywcorazszybszymtempie-proces
różnicowaniasięinstytucjiszkolnictwawyższegopodwzględemprestiżu
(imożliwościumieszczaniaswoichabsolwentównawysokichpozycjach
fldrabinyspołecznej”).
Wrzeczywistościwięcedukacja,służącwpunkciewyjściajakoczynnik
demokratyzacjiżyciaspołecznego,jestjednocześnieinstrumentemkonstru-
owaniaiodtwarzanianierówności4.Trzebastwierdzić,żewiększośćwspół-
czesnychsystemówedukacjiopieraswojedziałanienaideologiachneolibe-
ralizmuineokonserwatyzmu,któreuwydatniająekonomiczny(rynkowy)
aspektkształcenia,odrzucającprzytymwszystkieinnekryteriaiwartości
mogącesłużyćocenieefektywnościdziałaniaszkoły.Wartościoświatowe,
któreleżałyupodstawprocesówupowszechnianiaszkolnictwa(naprzykład
rozwójosobowościjednostki,demokratyzacjaspołeczeństwa,umiejętność
2Z.Melosik,Uniwersytetispołeczeństwo.Dyskursywolności,wiedzyiwładzy,Wydawnictwo
Wolumin,Poznań2002,s.179.
3M.Trow,ReflectionsontheTransitionfromElitetoMasstoUniversalAccess:FormsandPhases
ofHigherEducationinModernSocietiessinceWWII,[w:]InternationalHandbookofHigherEducation,
(red.)J.J.F.Forest,P.G.Altbach,Springer,Dordrecht2007,s.244.
4Z.Melosik,Uniwersytetispołeczeństwo...,op.cit.,s.139inast.
