Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekNalepa
(UniwersytetRzeszowski,
PaństwowaWyższaSzkołaWschodnioeuropejska)
„Żyćbezojczyzny,wobcympanowaniu...”:
motywy„przychodnia”itułacza
wpoezjilat1793-1806
Wszystkowskazujenato,żewierszDoprzyjacielawEuropie1powstał
wStanachZjednoczonych,ajegoautoremniebyłLudwikKropiński,
jakpodająniektórerękopisy,leczJulianUrsynNiemcewicz.Okolicz-
nościpobytutegoostatniegonaziemiWaszyngtonasąpowszechnie
znane,niemawięcpotrzebyichprzypominania.Dodajmytylko,że
adresatempoetyckiegoprzesłaniamógłbyćAdamKazimierzCzarto-
ryski,zktórymNiemcewiczwlatach1798–1806utrzymywałdość
ożywionąkorespondencję,ostatniowwyborzeopublikowanąprzez
MarianaPtaszyka2.Podkoniecwierszaautor,odnoszącsiędonowej
sytuacjipolitycznejPolaków,swójirodakówudziałwporozbioro-
wychdziejachnaroduokreślacharakterystycznądlapoezjipierw-
szychlatniewolinarodowejleksykąifrazeologią.Mówimianowicie
o„obcejtułaczachkrainy”orazo„wwłasnejziemiprzychodniach”.
Wtympierwszymwypadkumaoczywiścienamyślisiebieitych
wszystkich,którzyzostalizmuszenidoopuszczeniakrajupo1793
roku,wdrugimzaś–Polaków,którzywkolejnychrozbiorachstali
siępoddanymiPrus,AustriilubRosji.
Drukowanawersjawiersza(68wersów)zostałaniecookrojona
wstosunkudooryginału(104wersy)3,wktórymznajdująsięfrag-
1Wierszopatrzonyuwagąredakcji:„PrzezJ.U.N.wAmeryce.Okołoroku1800”.
OdpiswrkpsieBibl.Jagiellońskiej7968IV(tutajtytuł:Dumadoprzyjacielaprzez...
zAmeryki).Fragmentycytowanychwierszyipoematówporozbiorowychpodajęza:
Międzyrozpacząinadzieją.Antologiapoezjiporozbiorowejl.1793–1806,Kraków2006.
2J.U.Niemcewicz,ListyzAmerykidoAdamaKazimierzaCzartoryskiego(1798–1806),
dodrukuprzygot.MarianPtaszyk,Toruń2003.
3ZnajdujesięwrkpsieBibl.Czartoryskich1963jakoDumadoKs.AdamaCzartory-
skiegozpodaniemautorstwaLudwikaKropińskiego,odpiswrkpsieBibl.Czartory-
skichzadnotacją:„Rękąks.Krasnodębskiego,b.kapelanaksięciagenerała”.
