Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
wsobiebyłdlaKantajednakniepoznawalny,ponieważ
przedmiotempoznaniawjegofilozofiiniebyłarzeczywistość,lecz
ludzkie,subiektywnewrażeniaoniej.Dostępnabyławięcdziedzina
powinności–sollen–zakładającarealizacjęróżnychzamierzeń
wynikającychzichwartościidoniosłości.WfilozofiiGeorga
WilhelmaFriedrichaHeglanaturabyławyobcowaniemwstosunku
domyślijakoczęściboskiegoabsolutu(Jaroszyński,2005,
s.2;Krąpiec,2005,s.4).
Corazpopularniejsze,począwszyodXVwieku,ilościowe
rozumienienaturyzostałozweryfikowanewpołowieXIXstulecia.
NiemieccyfilozofowieHeinrichRickertiWilhelmWindelband
zwróciliuwagę,żeoboknaukanalizującychnaturę
(Naturwissenschaften)potrzebnesąnaukibadająceducha
(Geisteswissenschaften).Innyniemieckifilozof–WilhelmDilthey
–dokonałmetodologicznegorozróżnieniatychnauk,nazywając
naukihumanistycznewniemieckichkręgachscjentystycznych
naukamioduchu.NawiązującdofilozofiiHegla,Diltheyuważał,
żepoznaniewnaukachprzyrodniczychpoleganaodnalezieniu
ogólnychprawipodporządkowaniuimtego,cojednostkowe.
Wedługniegoprzeżywanieirozumieniekulturyodbywałosięprzez
wskazywaniepojedynczychzjawiskjakoelementumentalnej
całości.Tylkotakisposóbpostrzeganiaogółuwarunkowałnadanie
zjawiskomodpowiedniegosensuorazwartości.Duchwyrażałsię
przezhistorię(Jaroszyński,2005,s.3).
Neokantyzmbyłdrugimnurtem,popostheglowskiejidei
filozoficznej,mającymistotnywpływnarozwójfilozoficznych
wyobrażeńokulturze.WmyślfilozofiiKantaoraznauk
eksplorującychzagadnienieducha,badaczeusiłowalidefiniować
kulturępoprzezzałożenieiludzkiewytwory.Przedwprowadzeniem
ichwdziedzinębytu(sein)musiałynajpierwzaistniećwludzkim
umyśle–duchu(sollen).Naturąwięcrządziłakoniecznośćwyrażana
jako„jest”,natomiastsensiwartościpłynęłyzducha
–zpowinności.Wtymsensiekultura,jakospecyficznaforma
bytowania–indywidualnegoispołecznego–rodziłanieustanne
napięciamiędzyseinisollen,ujmującwartościjakospecyficznie
ludzkącechęwszystkichwytworów(Krąpiec,2005,s.4).
Ostatecznejinterpretacjikulturywnurcieneokantowskiejmyśli
filozoficznejdokonałErnstCassirer.Jegozdaniemczłowiekniebył
tylkoelementemświatanatury,aletakże(lubzwłaszcza)częścią
światasymbolikonstruującegowłaściwąkulturę.Jakpisał,
