Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Powstaniedialektyki
Wszystkieżywenurtywspółczesnejfilozofiimająswojąprehistorię,którą
możnaśledzićniemalodpoczątkówprzekazanejpisemnierefleksjifilozo-
ficznej;majązatemhistorię,którawyprzedzaichnazwyiwyraźnieukonsty-
tuowanesylwetki;możnamówićzasadnieopozytywizmieprzedComte)m,
ofilozofiiegzystencjiprzedJaspersem.Sytuacjamarksizmunapozórwy-
glądaodmiennie,jakożenazwakierunkuwywodzisiępoprostuodnazwi-
ska,tymczasemwydawałobysię,żeniemasensurozważaniekwestiiDmark-
sizmuprzedMarksem”.Wrzeczysamej,zwrottakbrzmiącymusisię
wydaćdziwactwem,podobniejakzwrotDkartezjanizmprzedkartezjański”
czyDchrześcijaństwoprzedChrystusem”.Prądymyślowe,którychpowsta-
niejestściślezwiązanezjednąosobą,mająjednakzawszeprehistorięwłas-
ną,toznaczyzasóbpytań,którewcześniejsiępojawiłylubzasóbsugestii
wypowiadanychjużdawniejzoddzielna,aprzezjednąwybitnąumysłowość
związanychwcałośćiprzeztourastającychdonowegozjawiskawkultu-
rze.DChrześcijaństwoprzedChrystusem”możebyć,oczywiście,tylkoza-
bawąsłowną,sprowadzającąsięwgruncierzeczydoodebraniapojęciu
Dchrześcijaństwa”historycznieutrwalonegosensu;wszyscyniemniejzgod-
nisądziścodotego,żedziejewczesnegochrześcijaństwaniedająsięzro-
zumiećbeztych,ztrudemnagromadzonych,wiadomościożyciuducho-
wymJudeiwepocebezpośredniopoprzedzającejorędzieJezusa.Sytuacja
marksizmupodpadapodanalogicznespostrzeżenie.WyrażenieDmarksizm
przedMarksem”niemasensu,alemyślMarksazostałabywyjałowiona
ztreści,gdybyniezostałaosadzonawcałejhistoriieuropejskiejkultury
umysłowej,gdybyśmywięcniepotrafiliukazaćjejjakoodpowiedzinapew-
nefundamentalnepytania,którefilozofiawciąglenowychwersjachsta-
wiałaodwieków.Tylkoprzezodniesieniedotychpytań,dodziejówich
