Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.SoteriologiaPlotyna
15
kultury:czyprzypadkowośćludzkajestuleczalna?Czysytuacjaprzygodności
jestostateczna-jaksądziłLukrecjusz,jaksądząegzystencjaliściwspółcześ-
ni-czyteż-byćmoże-człowiek,mimoswerozdwojenie,zachowałja-
kąś,odszukaćsiędającąwięźzbytemnieprzypadkowyminiewarunkowym,
którapozwalamużywićnadziejęnaautoidentyfikację?Inaczej:czyobecne
jestwnimpowołaniedopowrotukupełniinieprzypadkowości?
Dlaplatoników,dlaPlotynanadewszystko,alerównieżdlaAugusty-
na,ułomnośćludzkiegoistnieniaobjawiasięnajjaskrawiejwjegoczaso-
wości-nietylkowtym,iżczasjegomapoczątek,alewtym,iżwogól-
nościupływowiczasupodlega.Plotynciągniewątekzaszczepiony
wmyśligreckiejprzezParmenidesaichociażstarasięwspiąćwswojej
konstrukcjinapiętrowyższejeszczeaniżeliBytparmenidesowski(trak-
towanyprzezeńjakowtórnywzględemJednegoczyabsolutu),tojednak
podstawowajegointuicjafilozoficznajesttakasama.Plotynnierozumu-
jejakarystotelicyexcontingenteadnecessarium,tojestnieusiłujewykazać,
żerealnośćJednegomożebyćkonkluzywniewywiedzionazobserwacji
bytówskończonychjakoichniezbędnylogiczniewarunek.Jednomare-
alnośćniewysłowionąwprawdzie,niemniejoczywistą,albowiemDbyć”po
prostuwnajbardziejostatecznymznaczeniusłowa,tobyćniezmiennym
bezwzględnie,więctakżeniezłożonymbezwzględnie,więcpozaczasowym.
To,cojestprawdziwie,niemożebyćpoddaneczasowości,niemożeżyć
tak,byróżnicowałosweżycienaprzeszłośćiprzyszłość.Bytyskończone
iwarunkowe,przeciwnie,żyjąwciągłejucieczceodprzeszłości,którejjuż
niema,kuprzyszłości,którejniemajeszcze,zmuszonesązatemsame
siebieujmowaćprzezpośrednictwowspomnienialubantycypacji,niesą
samesobiedanebezpośrednio,lecztylkownieuchronnejmediatyzacji,
stwarzanejprzezodróżnieniemiędzytym,cobyłoitym,cobędzie.Nie
sątożsamesamezsobą,boniesąDcałenaraz”,leczżyjątylkowteraź-
niejszości,którawtymmomencie,gdyjest,jużznikaijawisięDpóźniej”
tylkoprzezpośrednictwopamięci.Jednojestprawdziwiesamotożsame
istądrównieżniemożebyćrozumianenależyciewswojejopozycjiwzglę-
demświataprzemijalnego,aletylkosameprzezsię.(DItrzebawogóle
onimmówićbezżadnegoustosunkowaniadożadnejrzeczy,albowiem
jestTym,Czymwłaśniejest,ijestprzednimi.Usuwamyzresztąnawet
owo«jest»,awięcwszelkistosunekdobytów”-Enn.6,VIII,8.DZapraw-
dę,otym,conietylkoniewykroczyłopozasiebie,leczsięwogólenigdy
nieodchylaodsiebie,powiektośwznaczeniuchybanajcelniejszym,że
właśnieonojesttym,czymjest”-ibid.,9).Bytyzłożonenatomiastnie
