Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Harmonizującnapięcie.Nowespojrzeniewprofilaktyceuzależnień
powstaćzarównowskutekprzyczynbiologicznych,jakipsychospołecznych.Dlatego
teżuznaniezaczynnikdecydującyochorobielubzaburzeniupsychicznymostatecz-
niezależyodsubiektywnejopinii,sformułowanejnapodstawiefunkcjonalnychskut-
kówzaburzonegozachowania.Nabardziejogólnympoziomiemusimypamiętać,że
zaledwiekilka,jeśliwogóle,zaburzeńpsychicznychjestniezależnychodosobowości
lubproblemów,zjakimiwswoimżyciuzetknęłysięcierpiącenańosoby.
1.2.Alkoholizminarkomaniawperspektywiebiologicznej
Przyjęcieperspektywybiologicznejprzyrozpatrywaniuetiologiizjawiskalkoholizmu
inarkomaniirodziokreślonekonsekwencje.Ichwyrazemjestnaprzykładteoria
predyspozycjikonstytucjonalnej(Schneider,1997–1998),zgodniezktórąalkoho-
lizminarkomaniasądziedziczne.Uwalniaonaspołeczeństwoododpowiedzialności,
gdyżwwypadkuniektórychludzipatologiętłumaczysięczynnikamiwewnętrznymi.
Zachowaniepatologicznejestwarunkowaneinterakcjąmiędzyorganizmemludzkim
aspołeczeństwem.Genyprzytymmogąmiećwpływnazachowanienaliniimózg
–systemnerwowy–systemhormonalny,któryokreślasięjako„mechanizmdrogi”
,
gdyżmogąonetorowaćdrogęwpływomgenetycznym.Zakładasięwięc,iżupew-
nychludziistniejepredyspozycjagenetyczna,dziedzicznieuwarunkowanaskłonność
doużywaniaalkoholui/lubnarkotyków,którawprawdzieniemusizawszeprowadzić
douzależnienia,podwyższajednakjegoryzyko.ItaknaprzykładHilljestprzekona-
na,żewprzyszłościudasięjejwykreślićprofilgenowy,którypozwolinaokreślenie
„stopniapotencjalnegozagrożeniadanegoosobnikaprzezalkohol”(Godorowski,
1999).Uważaona,iżczynnikigenetycznemogąbyćwspółodpowiedzialnezapoja-
wieniesięskłonnościdonadużywaniaalkoholu,comożnabytraktowaćjakoprzejaw
osobowościprzyszłegoalkoholika.
Inspirującewtymzakresiesąbadanianadekstra-iintrowersjąEysenckaiinnych
badaczy(Eysenck,Gudjonsson,1989;za:Schneider,1997–1998).TeoriaEysencka
zregułyjestklasyfikowanajakopsychologiczna,leczwzwiązkuztym,iżpodkreśla
onaznaczeniewrodzonychcechośrodkowegoukładunerwowego,możnarozpatry-
waćjąrównieżwkategoriachbiologicznych.
Wmyśltejteoriizachowaniepatologicznejestwynikieminterakcjimiędzyokre-
ślonymiczynnikamispołecznymiświatazewnętrznegoaodziedziczonymipredys-
pozycjamiośrodkowegoukładunerwowego.Niektórzyludzierodząsięzpewnymi
szczególnymiwłaściwościamiośrodkowegoiwegetatywnegoukładunerwowego,któ-
resprawiają,żesąbardziejskłonnidoużywaniaalkoholui/lubnarkotyków.Eysenck
iGudjonssondokonalirozróżnieniapomiędzyekstrawertykamiiintrowertykami.
Wukładzienerwowymekstrawertykaprocesyhamowaniadominująnadprocesa-
mipobudzenia,dlategomająonitrudnościwwytwarzaniuodruchówwarunkowych,
coutrudniaichsocjalizację.Ekstrawertycypotrzebująwięcsilniejszegopobudzenia,
silniejszychbodźców,copowoduje,żenarażająsięnawiększeryzykoiczęściejsą
skłonnidołamaniaprawa.Introwertycyodwrotnie–ichukładnerwowyodznaczasię
przewagąprocesówpobudzenianadhamowaniem,odruchywarunkowewytwarza-
16
