Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
MikołajŁosski-Historiafilozofiirosyjskiej
Naródruskiprzyjąłchrześcijaństwow988roku.Jednakżepierwsze
wyobrażenieotym,czymjestfilozofia,pojawiłosiędopierowtedy,gdy
zostałyprzetłumaczonenajęzykcerkiewnosłowiańskidziełaOjców
Kościoła.PrzedXIIwiekiemRuśdysponowałaprzekłademsystemuteo-
logicznegośw.JanazDamaszku,trzeciączęściąjegodziełaTraktat
owierzeprawdziwej.Chociażfilozoficznywstępdotegodziełazostał
przetłumaczonydopierowXVwieku,tojednakposzczególnejegofrag-
mentypojawiłysięwIzbornikuSwjatosławajużw1073roku.WXIV
wiekuzostałyprzetłumaczonedziełaDionizegoAreopagityzescholiami
św.MaksymaWyznawcy.Tedzieła,wrazzutworamiinnychOjców
KościołaWschodniego,znajdowałysięwwieluruskichmonasterach
1.
Przypomocypodobnychdziełniektórzyprzedstawicieleduchowień-
stwaruskiegopodejmowalipróbykontynuowaniateologicznychifilozo-
ficznychpracBizantyjczyków.Dotegotypukontynuatorówmożnazali-
czyćmetropolitęśw.PiotraMohyłęwXVIIwiekuibiskupaTeofana
ProkopowiczawpoczątkachXVIIIwieku.Spośródmiłośnikówfilozofii
tamtychczasównależywspomniećzwłaszczaGrzegorzaSkoworodę
(1722-1794)
2,moralistęopierającegosięprzedewszystkimnaBiblii,ale
wykorzystującegoniektóreneoplatońskiekoncepcjeFilonaAleksandryj-
skiego(naprzykładwkwestiitłumaczeniaczymjestmateria),Ojców
Kościołaimistykówniemieckich(wnauceowewnętrznymizewnętrz-
nymczłowieku,głębiduchaludzkiegoibóstwa,niskrze»wsercuczło-
wieka,ulubionegoporównaniamistykówniemieckich)
3.
Okresniewolitatarskiej,anastępnieizolacjonizmpaństwamoskiewskie-
go,przeszkodziłynarodowiruskiemuwzapoznaniusięzfilozofiązachod-
nioeuropejską.Społeczeństwoniebyłodostateczniezapoznanezkulturą
zachodniądopókiPiotrWielkinniewyrąbałoknakuEuropie».Wpływ
ZachodunatychmiastzaznaczyłsięwstosunkudoKościoła.Wśródszlach-
tyrosyjskiejzjednejstronyszerokorozprzestrzeniłasięfilozofiaVoltaire)a
zjejwolnościąmyśli,azdrugiejstronypojawiłasiętendencjaprzeniknię-
ciawukrytegłębiereligii,znalezieniaistotynprawdziwegochrześcijaństwa»
iwcieleniagowżycie.MasoneriapojawiłasięwRosjiwpierwszejpołowie
XVIIIwiekuiszerokorozprzestrzeniłasięwdrugiejpołowietegożwieku.
1WykaztychdziełznajdujesięwpierwszymtomiepracyJe.GołubinskiegoIstorijarus-
skojCerkwi.
2Tamże,s.6.
3Por.G.S.Skoworoda,Izbrannyjetrudy,SanktPetersburg1912;W.F.Ern,G.S.Sko-
woroda,Moskwa1912;D.Czyżewski,FiłosofijaG.S.Skoworody,Warszawa1934.
