Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.7.Władzaispołeczeństwowmonarchii
pierwszychPiastów
3.7.1.Obszariludnośćpaństwa
Niezależnieodpodniesionejpłynnościkształtuterytorialnegokraju,
przyjmujesięzawsze,żeludnośćwpaństwieMieszkaIiBolesławaChro-
zaludnienie
bregowynosiłaok.1mlnmieszkańców.Proponowaneprzezróżnychba-
daczyszacunki,wszystkiebardzoniepewne,wahająsięod700tys.do
1250tys.Oznaczatogęstośćzaludnieniaok.4–5osóbna1km2.To
niewiele(wNiemczechwspółczynniktensięgałwówczas10,aweFrancji
nawet17osóbna1km2).Rozmieszczenieludnościbyłoprzytymbardzo
nierównomierne.Większośćkrajupokrywałypuszcze,aosadnictwosku-
piałosięwpewnychrejonach,naogółzwiązanychzważniejszymiośrod-
kamipolitycznymi.NajwiększeskupiskaznajdowałysięnadgórnąWisłą
(wokółKrakowa),napołudnieodśrodkowejOdry(wokółWrocławia),na
Kujawach,aprzedewszystkimwsercupaństwa,wokółGniezna.Wstruk-
dynamikaosadnictwa
turachosadniczychzachodziłydynamiczneprocesy.Pewneokolicepusto-
szały,winnychosadnictwosięintensyfikowało.Wzrostzaludnieniawidać
szczególnienaobszarzewokółGniezna,gdziegęstośćzaludnieniamogła
sięgać,jaksięszacuje,nawet9osóbna1km2.Stawałasiętorzeczywiście
krainapól.Rozwojowitegoskupiskatowarzyszyłjednoczesnyspadekza-
ludnienianaziemiachnadobrzańskichorazwstrefienazachódodWar-
ty,awięcnaobszarachstanowiącychnajwcześniejszezdobyczePiastów.
Kryjąsięzatymniewątpliwiesystematycznieprowadzoneprzesiedlenia
całychgrupmieszkańców.Przypisaćimmożnaróżnecele.Zpewnością
chodziłookoncentracjęludnościwgnieźnieńskimcentrummonarchii,
abypodnieśćjegopotencjał.Przesiedleniate(napewnoniedobrowol-
ne)musiałyzarazemmiećcharakterrepresjiwobecpokonanych.Wgrę
wchodziływreszcieistotneracjestrategiczne.ZamiaremPiastówbyło
najwyraźniejtworzenieszerokiegoniezasiedlonegopasanarubieżyza-
chodniej,osłaniającegocentrumpaństwaprzednajazdamiztegokierun-
ku(uznawanegowidoczniezanajbardziejzagrożony).Strefatakamiałana
pewnonietylkoznaczeniepraktyczno-militarne,lecztakżeprestiżowe.
Później,wmiaręrozwojuekspansjipiastowskiejizajmowaniakolejnych
obszarów,podobnepasypuszczutrzymywanonawszystkichgranicach.
Wzmacnianojezapewnerozmaitegorodzajuumocnieniamisztucznymi,
czytowformiedługichwałów(zachowanychdodziśnadKwisąiBobrem
nazachodniejkrawędziDolnegoŚląska),czytospecjalnietworzonej
iutrzymywanejplątaninyzwalonychdrzew.Wydajesię,żejużwczasach
Chrobrego,wobecsłabnącejpowolidynamikiekspansjiterytorialnej,owa
graniczna„przesieka”przyjmowałapowolipostaćsystemuokalającego
całykraj.
69
