Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.7.2.Gospodarka
Podstawęgospodarkistanowiłorolnictwo.Wymownyjestfakt,żetym
rolnictwo
samymsłowem„zboże”określanozarównopodstawoweuprawy,jak
ibogactwoczydobytekwogóle.Pracarolnikacieszyłasięspołecznym
szacunkiem,copokazujechoćbylegendadynastyczna,któraczyniłapro-
toplastępanującegorodu,Piasta,prostymoraczem.Napolachuprawiano
przedewszystkimzboża.Najpopularniejszeznichbyłożytoipszenica,
wypierająceszerokorozpowszechnionewewcześniejszymokresieproso.
NaMazowszuiPomorzudominowałnatomiastjęczmień.Ogólniemałą
rolęodgrywałowies,ważnyjednakjakopasza.Osobneznaczeniemiały
przydomowe,opłotowaneogrody,wktórychuprawianogroch(sianytak-
żeniekiedynapolach),bób,marchew,atakżechmiel,mak,lenikonopie.
Pracenaroliwykonywanozapomocądośćprostychnarzędzi:okutego
radładoorkiorazsierpadożniw.Efektywnośćuprawzbożowychniebyła
wielka–przyjmujesię,żez1wysianegoziarnazbieranozaledwie2–3
(więcejtylkowprzypadkuprosa,alewagowojegoplonitaknieróżniłsię
wieleodinnychzbóż).Wtychwarunkachkoniecznośćstanowiłobranie
poduprawędużegoareału.Ziemięużytkowanoprzeważniewsystemie
nieregularnegoodłogowania–gdyuprawianedotychczaspoleuległowy-
jałowieniu,przeznaczanojenapastwisko,aobsiewanosąsiednikawał
gruntu.Ponieważjednakwyjałowienienastępujepo6–7latach,aczas
regeneracjijestznaczniedłuższy(15–20lat),stosowanietakiegosyste-
muwymagałodysponowaniaobszarem3–4razywiększymniżobsiewany
wkażdymrokuareał.Wciążteżprowadzonowymagającąjeszczerozle-
glejszychprzestrzenigospodarkęwypaleniskową.Polegałaonanawypa-
laniukawałulasuisianiuziarnawprostwurodzajnypopiół,aposzybkim
wyjałowieniupodłożaprzenoszeniusiędalej.Przyrzadkimzaludnieniu
zieminiebrakowało.Rolnictwutowarzyszyłahodowla.Hodowanoprzede
wszystkimbydło,trzodę,owceikozy.Średniowiecznekrowyiświnie(te
ostatniewypasaneteżluzem,główniewlasach,aletakżemiędzyludzki-
misiedzibami)byłydużomniejszeichudszeniżobecnie,awięcdawały
dużomniejmięsa.Niezbytcenionybyłdrób.Wynikiprodukcjirolnejiho-
dowlanejuzupełnianołowiectwemizbieractwem.Widaćztego,żelas
niebyłstrefąbezużyteczną,aleodgrywałistotnąrolęwogólnymbilansie
gospodarczym.Onteżdostarczałdrewnaijegoprzetworów,jaksmoła
czywęgieldrzewny,atakżemioduiwosku(pszczołyhodowanoprzede
wszystkimwbarciachnadrzewnych).
Prowadzeniedośćprymitywnejgospodarkirolno-hodowlano-zbie-
strukturyosadnicze
rackiejwymagałowspółpracywieloosobowejgrupyludzkiej.Podstawo-
wąjednostkężyciagospodarczegotworzyłakilkupokoleniowarodzina,
uprawiającasporychrozmiarówkawałziemi.Warunkitesprawiały,że
osadnictwoprzybierałopostaćrozproszoną.Poszczególnegospodarstwa
rodzinne(źrebia)stanowiłyczęstozgołaodrębneosady,anawetjeśli
70
