Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kallas,M.Krzymkowski,HistoriaustrojuiprawawPolsce1772/1795-1918.Wybórźródeł,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14798-3,©byWNPWN2006
2.PatentinkorporacyjnykrólaFryderykaWilhelmaII
z25marca1793r.
Wybórtekstów,Kieniewicz,s.11-15(wwyjątkach)
My,FryderykWilhelmzBożejłaskiKrólPruski[...].
Wszystkim,stanom,biskupom,opatom,prałatom,wojewodom,kasztelanom,
starostom,podkomorzymisędziomziemskim,rycerstwu,wasalomiszlachtom,
zwierzchnościomiobywatelommiast,rolnikomiinnymwszystkimtakduchownym,
jakświeckimobywatelomimieszkańcomwojewództwapoznańskiego,gnieźnieńskie-
go,kaliskiego,sieradzkiego,miastaiklasztoruCzęstochowa,ziemiwieluńskiej,
województwałęczyckiego,powiatukujawskiego,ziemidobrzyńskiej,województwa
rawskiegoipłockiegoetc.,podługtraktugranicznego,tudzieżmiastGdańska
iTorunia,któredotądKoronaPolskaposiadła,nasząprzychylność,łaskękrólewską
iwszelkiedobroofiarowawszy,tympatentemnastępująceoświadczamy:
Każdemuwiadomo,żenaródpolskinigdyniepoprzestawałmocarzom
graniczącym,azwłaszczapaństwupruskiemu,częsteprzyczynydosprawiedliwego
nieukontentowaniapodawać.Niekontent,żeprzeciwkowszelkimdobregosąsiedztwa
prawompruskiekrajeprzezczęstenajazdyuraził,żeobywatelomztejstronyna
granicymieszkającymniepokójczyniłiźlesięznimiobchodził,żeimniemalzawsze
sprawiedliwośćinależytąsatysfakcjęodmówił.Tenżesamnaródbezustankubawiłsię
szkodliwymizamysłami,któreatencjęmocarzówgraniczącychwzbudzaćmusiały.Te
rzeczysięstałyikażdemu,którynato,cosięwPolscewtychdniachdziało,dał
baczenie,zapewnesąwiadome.Cojednaknajbardziejbojaźńmocarzówgraniczących
wzbudzaćmusiało,jestduchbuntownycorazbardziejwPolscesięrozszerzający,
awidocznainfluencja,którąowestraszliwezamyślenieotrzymało,przezktóreby
wszelkiezwiązkicywilne,polityczneireligiirozerwane,obywatelepolscywszystkim
strasznymanarchiikonsekwencjomwystawieniiwnędzębezkońcawrzucenibyli.
Kiedyjużwkażdymkrajuprzyjmowanieirozszerzanietakowychpustoszących
zamysłówzawszezutratąpokojuiszczęśliwościobywatelówswoichzłączonebyć
musi,tedytymbardziejszkodliweonychskutkiobawiaćsiętrzebawtakowymkraju,
jakijestPolska,gdyżtennaródprzezniepokójswójiduchfakcyjnyzawszesię
sygnalizował,aprzytymdosyćmocnyjest,żeprzezterozruchynawetsąsiadom
niebezpiecznymstaćsięmoże.
Byłobyzaśtakprzeciwkowszelkimprawomroztropnejpolityki,jakprzeciwko
obowiązkom,podługktórychpokójwnaszymkrajuotrzymaćpowinniśmy,gdybyśmy
wtakowejrzeczysytuacjiwsąsiedzkimwielkimpaństwiespektatoremcichymbyćina
czasczekaćchcieli,wktórymbyfakcjataksilnąsięczuła,żepubliczniepowstaćmoże,
gdynatenczasnaszewłasnesąsiedzkieprowincjeprzezkonsekwencjeanarchiina
naszychgranicach,różnymbybyływystawioneniebezpieczeństwom.
WięctedyrazemzNajjaśniejsząCarowąMoskiewskąikonsensemNajjaśniejszego
CesarzaRzymskiegouznaliśmy,żebezpieczeństwonaszychprowincjiżąda,aby
27
