Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Historiaimodelteoretyczny
1.2.MODELTEORETYCZNY
Niniejszaczęśćpoświęconazostałaprzedstawieniumodeluteoretycznego,
obrazującegoedukacjęjakoczynnikmiędzynarodowejsiłypaństwa.Punktem
wyjściajestkonceptualizacjapotęgiwstosunkachmiędzynarodowychautorstwa
StefanoGuzziniego.Zdaniemtegoautorakoncentracjanapotencjaleorazstrate-
gicznejinterakcjiaktorówwstosunkachmiędzynarodowych,dominującawteo-
riachgłównegonurtu,choćistotna,pomijaznaczącyaspektwładzy-jejwymiar
strukturalny.Guzzini(1993:443)wswojejkonceptualizacjisiłyproponujejej
podziałna:wymiarpodmiotowy,czylianalizęodstronyaktoraczyteżpodmiotu
sprawczego(agent),orazwymiarstrukturalny,któryokreślaonmianemgover-
nance1,aktóryniezależybezpośrednioodkonkretnegopodmiotuaniłatwejdo
zidentyfikowaniazbiorowościpodmiotów.Najpierwomówiępodmiotowywy-
miarsiływstosunkachmiędzynarodowych,następnie-jejaspektstrukturalny,
anakońcupostaramsięprzeanalizowaćpowstawanieefektówspołecznychwpo-
staciinterakcjipodmiotóworazstruktur.
Podmiotowywymiarwładzyjestłatwiejszydouchwycenia,oznaczazdolność
podmiotudowpływanianainnepodmiotyispowodowania,byuczestnicycipo-
stąpiliinaczej,niżgdybytegooddziaływanianiebyło;wiążesięonnieodłącz-
niezesprawczością(agency).Wnauceostosunkachmiędzynarodowychistnieje
wyraźnatradycjaanalizypodmiotoworozumianejsiłypaństwawkategoriach
jegozasobów.Tradycjata,choćdajełatwewrealizacjireceptydlastudiównad
1Ponieważsłowogovernancewznaczeniu,októretutajchodzi,niemasatysfakcjonującego
odpowiednikawjęzykupolskim,nierezygnujęztegoangielskiegoterminu.Niekiedyjednakza-
miennieposługiwaćsiębędęokreśleniami„ładrządzenia”bądź„strukturarządzenia”,którewmo-
jejopiniinajlepiejoddająstatyczny,bierny,niezaśaktywny-podmiotowy,charakterstruktury.Jerzy
Hausner(2008:402-203)określagovernancejakoterminopisującykoordynacjędziałańzbioro-
wych,astosowanywtedy,gdychcemyodnieśćsiędowładzywznaczeniuinnymniżgovernment
(rząd,rządzenie).Governancemanaturęinterakcyjną,wrezultaciejegopodmiotemjestwielość
różnychpodmiotów.Pojęcieto,choćbardzopopularne,malicznemankamenty,doktórychzalicza
sięzwłaszczajegowieloznacznośćorazbrakodpowiednikówwjęzykachinnychniżangielski.
Ponadto,popierwsze,stosowanejestdozmieniającejsięmieszankiobiektówanalitycznych,teo-
retycznych,praktycznychifilozoficznych,podrugie,różneokreślenia(stareinowe)sąużywane
wodniesieniudomniejwięcejtegosamegorodzajuzjawisk,potrzecie,termintenwykorzystuje
sięwcelachpolitycznych,cododatkowoograniczajegoczystoanalitycznypotencjał,ipoczwarte,
otenobszarkonkurująróżnedyscypliny,chcącuczynićgoswoimwyłącznymobiektembadań.
Szerszejkrytykitegoterminudokonujenp.MarcinZawicki(2015).Hausner(2015:17-18)za-
uważateż,żetermingovernance,którytłumaczyjako„współzarządzanie”lub„współrządzenie”,
mazastosowaniewówczas,gdychodziotakirodzajwładztwa,którynieodnosisiędoklasycznej
(weberowskiej)definicjipaństwa.Hausnerwswoimrozumieniugovernancekoncentrujesięjednak
nastronieczynnej,podmiotowej(zob.np.ibidem,26-28),czyliodmiennieniżmatomiejscewni-
niejszejpracy,gdziepojęcietomaoddawaćstrukturalnywymiarwładzy.Stronęstrukturalnątego
terminulepiejeksponujeClausOffe(2012),jednakszerszerozważaniategoautoranadgovernance
skłaniajągodokonstatacji,żepojęcietojesttakwieloznaczneipłynne,iżjegoużytecznośćstaje
sięcorazbardziejograniczona.
