Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Definicjaleksykograficznaaopisjęzyka
Uwaginatematdefinicjileksykograficznychiichmiejscawopisiejęzykaire-
konstrukcjiJOSopieramnamaterialenajważniejszegosłownikapowojennego,który
stałsiępodstawądlakilkusłownikówpomniejszych,amianowicienaSłownikujęzy-
kapolskiego(zwanymniekiedysłownikiemakademickim)podred.WitoldaDoro-
szewskiego(dalej:SJPDor,t.1_11).Uwagitebędąoscylowaćwokółproblemujęzy-
koznawczejadekwatnościiprzydatnościdefinicji,wszczególnościzaśskupiąsię
wokółnastępującychzagadnień:
1.Typwiedzy,naktórejopierasiętreśćdefinicji.
2.Celdefinicji,któryrządzijejbudową.
DefinicjaświniwSJPDorbrzmi:Sus,zwierzęzrodzinyotejsamejnazwie
(Suidae),parzystokopytne,nieprzeżuwające,wszystkożerne,ocielepokrytymtwar-
dąszczeciną,głowiestożkowatej,pyskuwydłużonym,zakończonymryjem;wystę-
pujenacałymświeciezwyjątkiemAustralii:zwykleoświnidomowej(hodowla-
nej).Treśćtejdefinicjiodpowiadawiedzynaukowej(podanejjęzykiemspecjalis-
tycznym),niezaśtejwiedzyzdroworozsądkowej,potocznej,którależyupodstaw
ogólnejodmianyjęzyka,którąwszakSJPDormiałuwzględnićprzedewszystkim.
Wiedzanaukowajestpodpewnymiwzględamibogatszaodpotocznej,podinnymi
uboższa.UjejŹródełstoitakapostawawobecrzeczywistości,którącharakteryzuje
zwężeniepunktuwidzenia,nastawieniewyłącznienacelepoznawczeorazujęcie
wynikówtegopoznaniawsystempojęciowy,tj.wyznaczenieelementommiejsca
wtaksonomii.Wprzeciwieństwiedoniejwiedzapotoczna,którależyupodstaw
językaogólnego(możnająnazwaćwiedząjęzykową),odznaczasiętym,żeujmu-
jerzeczywistośćwwielujejaspektach,preferujepragmatyczne,anieteoretyczne
podejście,aspetryfikowanychcharakterystykprzedmiotówniezamykawspójny
system.Świniadlaprzeciętnegoużytkownikajęzykatoraczejzwierzędomowe,
hodowanenamięsoitłuszcz,żywionebyleczym,takżeodpadkamizgospodarstwa,
oskórzeróżowejzrzadkąszczeciną,lubiąceryćwziemiitarzaćsięwbłocie,stąd
zwyklebrudneitd.
IntencjąmetoddefiniowaniahasełwSJPDorbyłoosiągnięciepełnej,maksymal-
nejobiektywności.Wynikłastądzasadawiązaniahasłazdesygnatami(SJPDor,
t.1,s.XXX)iostreprzeciwstawienieelementówdenotacyjnychwznaczeniusłowa
elementomkonotacyjnym:Celemanalizyznaczeniowejwyrazu,mającejsięzakoń-
czyćdefinicjąjestznalezieniesposobuprzebiciazasłonyoddzielającejwyrazmyśla-