Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1030Perspektywateoretycznazmianrachunkowościzarządczej
wykorzystanewkolejnychrozdziałachdobudowyhipoteziopracowania
wnioskówzbadania,dlategoomówionazostaniewsyntetycznysposób
ichistotaiprzykładydotychczasowegozastosowania.
33
1.3.1.
Teoriauwarunkowańsytuacyjnych
Teoriauwarunkowańsytuacyjnych(contingenttheory)jestpodejściem
należącymdonajstarszychinajpopularniejszych,stosowanychdoobja-
śnieniawpływuczynnikóworganizacyjnychiotoczenianazmianyza-
chodzącewsystemachrachunkowościzarządczej.Chociażkoncepcjata
wnauceozarządzaniuiorganizacjiznanabyłajużodlat60.ubiegłego
wieku,tojejszerszezastosowaniewrachunkowościzarządczejrozpoczę-
łosiędwadzieścialatpóźniej,wodpowiedzinakrytykęwynikówbadań
wnurciebehawioralnym(Nita,2013,s.194).
Termincontingency,tłumaczonynajęzykpolskijakonewentualność”
,
nmożliwość”
,nsytuacja”lubnprzypadek”
,jestdefiniowanyprzezOxford
Dictionaryjakorelacjapomiędzyzachowaniemikonsekwencjamiwyni-
kającymiztegozachowania.Zwolennicyteoriiuwarunkowańsytuacyj-
nychwysuwająpostulat,żeodpowiedniedostosowaniecechorganiza-
cyjnychdomożliwychsytuacjiczyprzypadków,zjakimimożezetknąć
sięorganizacja,pozwolizwiększyćjejefektywność(Morton,Hu,2008).
Odnoszączałożeniatejteoriidorachunkowościzarządczej,można
stwierdzić,żenieistniejeuniwersalnysystemrachunkowościzarządczej,
którymożnazastosowaćwkażdejorganizacjiiwkażdychwarunkach
(Waterhouse,Tiessen,1978;Emmanueliin.,1990,s.57).Systempowi-
nienbyćdostosowanydookoliczności(Otley,1987,s.8-9).Wkładteorii
uwarunkowańsytuacyjnychdotejdziedzinynaukipolegawdużejmie-
rzenaidentyfikacjipowiązańmiędzyposzczególnymielementamisyste-
murachunkowościzarządczejizachodzącymiwarunkamisytuacyjnymi,
wjakichteelementywystępują(Otley,1980,s.431-432).WedługB.Nity
(2013,s.195)teoriauwarunkowańsytuacyjnychjestpodejściemkompro-
misowymwbadaniachnadrachunkowościązarządczą,pozwalającymna
wyróżnienieklasuwarunkowańigrupprzedsiębiorstw,dlaktórychiden-
tyfikujesięustalonezbioryczynnikówsytuacyjnych.Ilustracja1.1pre-
zentujegraficzniezastosowaniekoncepcjiuwarunkowańsytuacyjnych
wbadaniachnadzmianamiwsystemachrachunkowościzarządczej.
L.A.GordoniD.Miller(1976)jakopierwsizauważyliprzydatność
teoriiuwarunkowańsytuacyjnychdlaprocesuwdrażaniasystemówra-
chunkowościzarządczej.Zaproponowalioni,abyprojektowanietakiego
systemuuwzględniałoczynnikisytuacyjne,zjakimimożezetknąćsięor-
ganizacja,międzyinnymiwskazującszczególnienapotrzebęzrozumienia
wpływu,jakiwywieraotoczenie,sposóborganizacjiczypodejmowania
