Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział1.Rachunkowośćzarządczajakodziedzinawiedzy…
Stwierdzilionisilnązależnośćmiędzyzmiennymireprezentującymi
zmianęorazwielkościąorganizacji,strategiamikonkurencyjnymiizdol-
nościamiorganizacjidozmianiuczeniasię,częściowopotwierdzającwy-
nikiuzyskanewewcześniejszychbadaniach.
A.BainesiK.Langfield-Smith(2003)studiowałyzwiązekpomiędzy
zmieniającymsiędynamicznieotoczeniemkonkurencyjnymorganizacji
azmiennymireprezentującymisystemrachunkowościzarządczej.Za-
uważyły,żerosnącakonkurencjaskłaniaorganizacjedoróżnicowania
stosowanychstrategii,coskutkujezmianamiorganizacyjnymiimotywu-
jedostosowaniazaawansowanychnarzędzirachunkowościzarządczej.
Bezwątpieniakoncepcjauwarunkowańsytuacyjnychwnosiogrom-
nywkładdostudiównadczynnikamikształtującymirachunkowośćza-
rządcząidolepszegozrozumieniazachodzącychwniejzmian.Teoriata
zwracabowiemszczególnąuwagęnaróżnice,jakiezachodząwsystemach
rachunkowościzarządczejróżnychorganizacji.Jakpokazujeprzeglądba-
dańświatowychwtymzakresie,wynikiposzczególnychautorówróżnią
sięodsiebieisąwdużejmierzeniespójne.Nasuwasięwięcwniosek,
żepodejmowanepróbyklasyfikowaniauwarunkowańigrupprzedsię-
biorstw,dlaktórychidentyfikujesięustalonezbioryczynnikówsytuacyj-
nychwpływającychnasystemyrachunkowościzarządczej,jaknarazie
zakończyłysięfiaskiem.Wświetletakiejkonstatacjipodstawowezało-
żenieteorii,żeniemauniwersalnegosystemurachunkowościzarządczej
okazujesięjaknajbardziejsłuszne.Cowięcej,trudnozidentyfikować
czynniki,którewtensamsposóboddziaływałybynaróżneorganizacje,
ichsystemyisubsystemyrachunkowościzarządczej.
Wwiększościprzypadkówbadaniazzastosowaniemteoriiuwarunko-
wańsytuacyjnychmającharakterilościowy.Abyzachowaćistotnośćtych
badań,należyuwzględnićwnimjaknajwiększąliczbęczynników,coczyni
listęnieskończeniedługąijestniemożliwedoprzeprowadzeniazmetodo-
logicznegopunktuwidzenia(Malmi,1997,s.460;Chenhall,2003,s.161).
Dobórzmiennychilościowych,którereprezentowałybybadaneczynniki,
jestniezwykletrudny.Jakimwskaźnikiemilościowymmierzyćnaprzy-
kładzmianęrachunkowościzarządczej?Zapomocątejteoriiniemożna
uzyskaćodpowiedzinapytanie,dlaczegosystemyrachunkowościzarząd-
czejnieulegajązmianieijakprzebiegająprocesyzmian.Wtymcelu,dla
wypełnienialukibadawczej,jakapowstajewwynikuzastosowaniateorii
uwarunkowańsytuacyjnych,należyposzukiwaćodpowiedzinapostawio-
newyżejpytania,posiłkującsięmiędzyinnymiteoriąinstytucjonalną.
Teoriauwarunkowańsytuacyjnychiprzeprowadzonedotychczasba-
daniamogąbyćjednakpewnąwskazówkąsugerującąpotencjalnywpływ
danegoelementunarachunkowośćzarządczą.Niegwarantująonejed-
nakwystąpieniatakichrelacji.Przeglądbadań,wktórychzastosowa-
noteorięuwarunkowańsytuacyjnych,pozwoliłwdalszejczęścipracy
