Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HISTORIAJANKIELAWIERNIKA1
DziałosiętowWarszawie,latem1943roku.Zaledwieprzedkilkomatygodnia-
miucichłyostatniestrzaływgetcie,gdziezorganizowanegrupymłodzieży
żydowskiejstawiływkwietniuimajubohaterskiopórsiłomSS,policjiniemieckiej
iWehrmachtu,zdobywającymdompodomu.Wmieścieszalałterror,wzrastają-
cywmiaręniepowodzeńdoznawanychprzezNiemcównafroncie.Niebyłodnia
bezrewizjidomowychiulicznych,przeprowadzanychwposzukiwaniuukrywają-
cychsięŻydów,młodzieżypolskiejchroniącejsięprzedwywiezieniemnaroboty
przymusowedoRzeszyczywreszciebroni,prasykonspiracyjnej,zakazanychradio-
odbiorników.Niebyłotygodniabezmasowychrepresji:wkońcumaja1943roku
rozstrzelanoponad500Polaków,mężczyznikobiet,przetrzymywanychwzwanym
Pawiakiemwięzieniugestapoprzyul.Dzielnej.JużwczerwcuPawiakzapełniłsię
ofiaraminowycharesztowań.Wtychwarunkach,kiedyniktniebyłpewien,czy
dożyjednianastępnego,zpoczątkiemsierpniawmieszkaniupaństwaKrzywo-
szewskichprzyul.Smolnej25pojawiłsięnieoczekiwanyprzybysz.StefanKrzywo-
szewski,literat,dramaturg,byłydyrektorteatrówmiejskichwWarszawie,wyjechał
właśniezżonąpozamiasto.Wmieszkaniuznajdowałysiętylkosynowapisarza
Irena(wdowapoadwokacieStanisławieKrzywoszewskim,zamęczonymwgrudniu
1940rokuwOświęcimiu),jejcóreczkaMałgosiaizaufanagospodyni.Zrozumiałe
byłozaskoczenieiniepokójsamotnychkobiet,gdywnowoprzybyłymrozpoznały
JankielaWiernika,dawnegorządcędomunależącegoprzedzniszczeniemdorodziny
Krzywoszewskich.Wiernikspotykałsięznimijeszczewpierwszychlatachokupa-
cji.Wlecie1942roku,wokresiemasowegowywożenialudnościgettadoobozów
śmierci,słuchonimzaginął.Terazprzybywałzmiejsca,któregosamanazwabudziła
grozęzTreblinki.Wywiezionytam,jaksięokazało,23sierpnia1942roku,ocalał
jakowykwalifikowanycieślazatrudnionyprzezSSprzybudowiekomórgazowych.
ByłwTreblinceświadkiemmordowaniatysięcywspółrodaków;przystąpiłtuwresz-
ciedospiskuzawiązanegowceluprzygotowaniazbrojnegobuntu.Próbarozbicia
1
„Polska”1964,nr8,s.54.Wjęz.niem.:DieGeschichtedesJankielWiernik,„Polen”1964,nr8,s.54.
27