Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nymwierszuKazimierzaWierzyńskiegojestzapowiedźinnychana-
logii:ficośjakgreckatragedia”.PośrednictwoWyspiańskiegojestznów
oczywiste.Byłaradość,byławolność–jestklęska.fiNiedobradlaPo-
lakówpora”,złylos,fatum,sąnaszymprzekleństwem.Niemożna
tegoodmienić.Ujmowanienaszychdziejówwkategoriachgreckiego
tragizmuosłabiałowewnętrzneoskarżenia,przesuwałopunktcięż-
kościnafatalizmhistorii,naowąstrasznąprawdę:fiZnowubędzie
wojna”.Toposyantycznewwierszachwrześniowychsązastanawia-
jące.KlęscepoświęciłcałytomikwierszyJózefŁobodowski.Tomik
nosiłznamiennytytuł,przejętyztradycjiromantycznej,znanyztwór-
czościKornelaUjejskiego–Zdymempożarów(1940)WwierszuNike
samotracka,pochodzącymztegotomiku,Łobodowskipisał:
Nierunęłaśzawiejązwycięskąnanaszerany,
niewitaliśmycięradosnymkrzykiem,
niestanęłaśwszereguobok,
aleświernieszłaśladempokonanych,
o,Nike,
wlokącskrzydłazłamanezasobą.
NikezSamotrakitoznanytopospoetycki,zadomowionywlitera-
turzepolskiej,znaczącywtwórczościWyspiańskiego(Noclistopado-
wa);jesttoboginipokonanych,zapewnedlatego,żejejrzeźba,pogru-
chotana,odnalezionazostaławruinachbezgłowy,rąkistopy.
WwierszuŁobodowskiegoNikeidziezawojskiem,zażołnierzami
września,towarzyszyimnatułactwie.Ależołnierzeniezłożylibroni,
chcąwalczyćnadal:toposorodowodzieantycznymłączysięzinnym,
znanymznaszejpoezjiludowej,aspopularyzowanymprzezStefana
Żeromskiego.Poetyckiżołnierz-tułaczdźwigawswoimplecakucałą
naszątradycjęwalkoniepodległośćwXIXwieku:brałudziałwwoj-
nachnapoleńskich,wwalkachozjednoczenieWłoch,naWęgrzech,
wTurcjiiwGrecji.TensamlosprzypadłmuwokresieIIwojnyświa-
towej.Teodwołaniadohistoriipełniąfunkcjękonsolacyjną:mówią
opotrzebieodwagi,wiernościipoświęcenia.
WładysławBroniewskiwwydanymwJerozolimietomikuBagnet
nabroń(1943;tytułpochodziodwierszanapisanegojeszczeprzed
wybuchemwojny)umieściłgłośnypóźniejutwórŻołnierzpolski.Cały
tom,podobniejakinastępny:Drzeworozpaczające(wydanyjuż
wLondyniew1945r.),jestswoistympamiętnikiemlirycznympoety
iżołnierzauwikłanegowhistorięiideologieXXwieku.BiografiaBro-
niewskiegojestświadectwemtychdramatycznychuwikłań.Uczest-
niczyłonwpracachniepodległościowychdrużynstrzeleckich.Jako
osiemnastoletnichłopieczaciągnąłsiędoLegionów.Późniejwstąpił
dowojskaiwalczyłwwojniepolsko-bolszewickiej(odznaczonyczte-
25
Władysław
Broniewski
