Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Literaturapolsko-żydowska1zlat1861-1918niebyładotychczasprzedmiotem
szerszegozainteresowaniabadaczy.Niepowstałarównieżosobnaantologiadoku-
mentującatenokrestwórczościżydowskichautorówpolskojęzycznych.Nieliczne
utworyprzedrukowaliEugeniaProkop-JaniecwksiążceMiędzywojennapoezja
polsko-żydowska.Antologia(Kraków1996)iHenrykMarkiewiczwantologii
ŻydziwPolsce(Kraków1997).FragmenttwórczościCzesławyEndelmanowej-
-RosenblattowejprzedstawiłaAnnaWydryckawpracyZapomnianegłosy.Kryty-
kaliterackakobiet1894-1918(Białystok2006).ZuzannaKołodziejska-Smagała
wwyborzeźródeł„Izraelita”1866-1915podredakcjąAgnieszkiJagodzińskiej
iMarcinaWodzińskiego(Kraków2015)dokonałaselekcjitekstówliterackich
ogłaszanychnałamachtegożtygodnika.Niniejszaksiążkajestwięcpierwsząpró-
bąprezentacjispuściznyliterackiejXIX-wiecznychautorówpolsko-żydowskich.
AntologiastanowiczęśćprojektuLiteraturapolsko-żydowska1861-1918reali-
zowanegowramachgrantuNarodowegoCentrumNaukiidopełniapowstające
opracowaniehistorycznoliterackietegookresu.
Wewspółczesnychbadaniachliteraturoznawczychmianemliteraturypolsko-
-żydowskiejprzyjęłosięokreślaćprzedewszystkimutworypowstałewokresie
dwudziestoleciamiędzywojennego.JednakpionierskiestudiaEugeniiProkop-
-Janiecspowodowały,żebadaczka,jejuczniowieoraznieliczniliteraturoznawcy
zwrócilisięrównieżwstronęzapomnianejpolskojęzycznejtwórczościżydowskiej
sprzed1918roku.Zauchylonąfurtkąujawniłasięskarbnicaunikatowychtekstów
literackich,publicystycznychikrytyczno-literackich,dotychczasznanychjedynie
garstcespecjalistów,aktóreniewątpliwiewartoprzedstawićszerszejpubliczności.
WtrakcieprzygotowywaniaAntologiinieuniknionąkwestiąbyłoustalenie
ramczasowychiwyznaczeniemomentu,którymożnauznaćzapoczątekliteratu-
rypolsko-żydowskiej.Zadatępoczątkowąprzyjęłyśmyrok1861,kiedyrozpoczę-
towydawanienJutrzenki”-tygodnikaskierowanegodozwolennikówintegracji
Żydówzpolskąwiększością.Coprawdajużwlatach20.XIXwiekuukazywa-
1Najpełniejsządefinicjęliteraturypolsko-żydowskiejmożnaznaleźćwksiążceEugenii
Prokop-Janiec,którapodaje,żeterminemtymokreślasięutworyotematyceżydowskiejpisane
wjęzykupolskim,którychautoramisąŻydzi.Zob.E.Prokop-Janiec,Międzywojennaliteratura
polsko-żydowskajakozjawiskokulturoweiartystyczne,Kraków1992,s.19;ohistoriiterminuzob.
Z.Kołodziejska,nIzraelita”1866-1915.Znaczeniekulturoweiliterackieczasopisma,Kraków2014,
s.225-228.
