Mechanizmy ewolucji religii

Kamil M. Kaczmarek

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-232-2579-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

320

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kaczmarek, Kamil M.. Mechanizmy ewolucji religii. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013, 320 s. ISBN 978-83-232-2579-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kaczmarek, K.M.

T1 Mechanizmy ewolucji religii

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2013

SN 978-83-232-2579-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 120032, author = "Kaczmarek, Kamil M.", editor = "", title = "Mechanizmy ewolucji religii", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2013", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2579-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kaczmarek, Kamil M.

ED -

TI - Mechanizmy ewolucji religii

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2013

SN - 978-83-232-2579-9

ER -

Netografia (standard APA):

Kaczmarek, Kamil M.. Mechanizmy ewolucji religii [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013 [dostęp: 27 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/mechanizmy-ewolucji-religii-kamil-m-kaczmarek-120032.

ewolucjonizm, ewolucja religii, darwinizm socjologiczny, socjologia religii

Jak się rodzą i dlaczego umierają religie? Jak ewoluują? Czy muszą ze sobą walczyć? Czy ich historie dadzą się opisać przez mechanizmy analogiczne, a może nawet homologiczne do ewolucji darwinowskiej?
Szukając odpowiedzi na te pytania, autor k...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-2579-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

320

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Część pierwsza. Komponenty syntezy2
wstęp12
Rozdział 1. Socjokulturowe teorie ewolucji religii20
1.1. Identyfi kacja przedmiotu ewolucji23
1.1.1. Ewoluujące abstrakcje23
1.1.1.1. Duch świata23
1.1.1.2. Ludzkość24
1.1.1.3. Kultura25
1.1.1.4. Społeczeństwo26
1.1.1.5. Instytucje społeczne27
1.1.1.6. Religie jako fi rmy28
1.1.2. Ograniczenia holizmu31
1.1.2.1. Religia jako podstruktura31
1.1.2.2. Religia jako podsystem33
1.2. Mechanizmy ewolucji38
1.2.1. Nurt materialistyczny39
1.2.2. Nurt idealistyczny43
1.2.3. Determinizm technologiczny46
1.2.4. Determinizm płciowy47
1.2.5. Podejście syntetyczne48
1.2.6. Majsterkowanie, czyli pochwała eklektyzmu49
1.3. Przebieg ewolucji51
1.3.1. Stadia51
1.3.2. Trendy54
1.3.2.1. Racjonalizacja54
1.3.2.2. Wzrost złożoności56
1.3.2.3. Pogodzenie ze światem57
1.3.2.4. Tendencja do monoteizmu58
1.3.3. Krytyka60
1.4. Podsumowanie61
Rozdział 2. Teorie ewolucji religii inspirowane biologią 64
2.1. Darwinizm a świat społeczny64
2.2. Religia jako pula informacji68
2.2.1. Teoria transmisji kulturowej69
2.2.2. Memetyka73
2.2.2.1. „Mem jako gen”74
2.2.2.2. „Mem jako wirus”76
2.2.2.3. Memetyka religii77
2.2.2.4. Memetyka w socjologii – Walter G. Runciman79
2.3. Religie jako organizmy82
2.3.1. Teoria Herberta Spencera82
2.3.1.1. Teoria przedmiotu ewolucji83
2.3.1.2. Przebieg i mechanizmy ewolucji89
2.3.1.3. Ewolucja religii92
2.3.1.4. Krytyka95
2.3.2. Ekologia organizacji97
2.3.2.1. Populacje i organizacje97
2.3.2.2. Inercja99
2.3.2.3. Nisza100
2.3.2.4. Krytyka102
2.4. Religie jako gatunki103
2.5. Uzasadnienie stosowania darwinizmu w socjologii108
2.5.1. Izomorfizm systemowy109
2.5.2. Izomorfizm informacyjny111
2.5.2.1. Poziom genu115
2.5.2.2. Poziom gatunku121
2.5.3. Religia jako jednostka darwinowska122
2.6. Wnioski127
Część druga. Syntetyczna teoria ewolucji religii 130
Rozdział 3. Religia jako przedmiot ewolucji132
3.1. Problem definicji religii132
3.2. Religia jako system135
3.2.1. Potrzeba religii136
3.2.2. Potrzeby religijne138
3.2.3. Funkcje religijne144
3.2.4. Struktura145
3.2.5. Potrzeby organizacji religijnych148
3.3. Religia jako system izolowany151
3.3.1. System idei religijnych154
3.3.2. Mechanizmy izolacyjne159
3.4. Religia w środowisku społecznym162
3.4.1. Podsystem, system a ekosystem162
3.4.2. Środowisko religii – inne elementy ekosystemu167
3.4.3. Nisza170
3.4.4. Konkurenci175
3.5. Synteza177
Rozdział 4. Mechanizmy wytwarzające różnorodność 179
4.1. Na poziomie idei179
4.1.1. Transmisja idei religijnych179
4.1.2. Transfer poziomy184
4.1.3. Doświadczenie religijne i autorytety charyzmatyczne186
4.1.4. Zmiany i innowacje189
4.1.4.1. Zmiany w trakcie transmisji192
4.1.4.2. Zmiany w trakcie translacji197
4.1.4.3. Zmiany w trakcie interpretacji199
4.1.4.4. Główne czynniki zmian201
4.1.5. Dryf, czyli czynniki losowe202
4.2. Reprodukcja organizacji religijnej204
4.3. Powstawanie religii208
4.3.1. Powstawanie nowej religii w wyniku podziału symetrycznego210
4.3.2. Powstawanie nowej religii w wyniku podziału niesymetrycznego212
4.3.3. Powstawanie nowej religii w wyniku rozdziału213
4.3.4. Powstawanie nowej religii w wyniku herezji214
4.3.5. Powstawanie nowej religii w wyniku innowacji215
4.3.6. Powstawanie nowej religii w wyniku synkretyzmu215
Rozdział 5. Mechanizmy selekcji 218
5.1. Interesy i idee jako czynniki ewolucji218
5.1.1. Interesy jako czynniki ewolucji221
5.1.2. Próba syntezy Maxa Schelera226
5.1.3. Idee jako czynniki ewolucji229
5.2. Preferencje religijne231
5.2.1. Potrzeby więzi233
5.2.2. Potrzeby mocy235
5.2.3. Potrzeby wiedzy236
5.2.4. Społeczne uwarunkowania potrzeb religijnych238
5.3. Dobór244
5.3.1. Dobór działający na systemy religijne244
5.3.2. Dobór działający na idee religijne a adaptacja250
5.3.2.1. Adaptacje do sił politycznych253
5.3.2.2. Adaptacje do sił ekonomicznych254
5.3.2.3. Adaptacje do sił reprodukcyjnych255
5.3.2.4. Adaptacje do potrzeb religijnych255
5.4. Spór, konkurencja i rywalizacja256
5.4.1. Spór wewnątrzreligijny257
5.4.2. Konflikt międzyreligijny259
5.5. Śmierć religii263
Rozdział 6. Mechanizmy zapobiegające zmianom 269
6.1. Dobór eklezjastyczny270
6.2. Akomodacja273
6.3. Ograniczenia rozwojowe276
6.4. Podążanie za niszą278
6.5. Asymilacja279
Zakończenie281
Literatura 296
Indeks 312
How Religions Evolve. Summary 318

innezdolnościinawykinabyteprzezludzijakoczłonkówspołeczeństwa”

[Tylor1896,s.15].Niejesttojednakkulturażadnegokonkretnegoludu,lecz

raczejkulturaludzkościjakotakiej.Jesttowięcwistocieinnaniecoperspek-

tywaobranawstosunkudotegosamegoprzedmiotucouComtela.Również

Tylorjednościkulturyludzkościszukawewspólnejwszystkimludziomna-

turze,dlategozaleca,ﬂabyśmysięzapatrywalinaludzkość,jakonacałość

jednolitąznatury,chociażznajdującąsięnaróżnychszczeblachcywilizacji”

[Tylor1896,s.19].RównieżdlaLeslieWhitelaprzedmiotemewolucjijest

kulturawogólności[White1959,s.51],kulturaludzkościbranejjakocałość

[s.52].Prezentującprzebiegewolucji,ograniczasięonjednakzasadniczodo

StaregoŚwiata,podobniejakklasyczniantropologowie,dośćluźnodobiera-

jącmateriałilustracyjnyzróżnychkonkretnychkultur.

Pojęciekulturyjestbardziejokreślone(zwykleprzezwyliczenieskłado-

wych)niżpojęcieludzkości.JakzauważaSanderson[2001,s.156],niepo-

zwalajednakuchwycićjakiejkolwiekzależnościmiędzyczynnikamikształ-

tującymiludzkiedziałanie.Stanowiwistocieanalitycznąabstrakcję,której

nieprzysługujesensempiryczny.Jakoabstrakcjaniemożewięcpodlegać

oddziaływaniukonkretnychsił,stądteżjejewolucjastanowijedyniepew-

nąkonstrukcjęteoretyczną.Jeśliteoriamapełnićrolęśrodkapotęgującego

władzepoznawcze,wyostrzającegospojrzeniebadacza,totakogólnepojęcia

przyczyniająsiędotegowznikomymstopniu,szczególniewperspektywie

teoriiewolucji.

10101040Społeczeństwo

Wieluewolucjonistówusiłowałoobraćzaprzedmiotanalizyobiektniższe-

gorzędu,amianowiciespołeczeństwo.Byłotojednakczęstospołeczeństwo

rozumianeabstrakcyjnie,ﬂspołeczeństwowogóle”.Wrezultacieichrekon-

strukcjaewolucjisprowadzałasiędowyznaczeniastadiów,przezktórekaż-

despołeczeństwomusiprzejść.

SpołeczeństwojestprzedmiotemewolucjinaprzykładwujęciuDurkhei-

ma.ZapewnepodwpływemDarwina,uznałonzaniezbędnewprowadzenie

dosocjologiipojęciagatunku(espècessociales).Senstegoterminudalekoodbie-

gajednakodjegobiologicznegozastosowania.DlaDurkheimawjegoZasadach

metodysocjologicznejgatunkamistałysięhordaczyspołeczeństwosegmentowe,

któretopojęciawewcześniejszejpracyOpodzialepracyspołecznejtraktowałje-

dyniejakoetapyewolucyjne[por.Durkheim1999,s.331-332],aprzynajmniej

jakonarzędziedoszeregowaniaspołeczeństwnaewolucyjnejdrabinie.Nic

dziwnego,żeJerzySzackiprzekładatenterminjakoﬂrodzaj”iﬂtypspołeczny”

[Durkheim2002,s.111].Jeślibowiemdojednegogatunkumożenależećwięcej

Brak wyników

Mechanizmy ewolucji religii

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra