Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
manipulacja,bądźpodlegałyswoistejselekcji,służącjakousprawiedli-
wieniebrakuwłasnegozaangażowania.Stantenznajdowałodbicie
wświadomościspołecznej,wyznaczająctakżedominującepodkoniec
lat80.typyorientacji.
4.OORIENTACJIINDYWIDUALIZM–KOLEKTYWIZM
Chcielibyśmyobecnieprzedstawićnajważniejszeelementyskładające
sięnainteresującenastrzywymiaryorientacjiiwskazaćnaistniejące
pomiędzynimizwiązkitakteoretyczno-definicyjne–napoziomiepojęć,
jakiempiryczne–ichwspółwystępowaniawspołecznejrzeczywistości.
Wartonawstępiezwrócićuwagę,żeposzczególneorientacjesąwli-
teraturzebardzoróżnieprzedstawiane.Niektórezopisującychjetermi-
nówmająprzytymznaczenienietylkodeskryptywne,lecztakżewyraź-
niewartościujące,sąskładnikamiróżnychideologiiiprogramówspo-
łecznych.Używającich,masięwięcdoczynieniaizesporamiczysto
słownymi,dotyczącymiróżnychznaczeńterminów,izesporamiide-
ologicznymi,iwreszciezróżnymirzeczywistymikontrowersjamime-
rytorycznymiorazpróbamiodróżnieniakilkupodwymiarówdanejorien-
tacji.Przyostatecznymprecyzowaniutejostatniejtrudnoproponować
definicjęsprawozdawczą,oddającądotychczasowesposobyjejujmo-
waniaprzezróżnychautorów,ponieważprowadziłobytodoewident-
nychsprzeczności.Propozycjenaszemająwięckształtdefinicjiregulu-
jącychbądźprojektującychizawszemogąbyćpotraktowanejakoarbi-
tralne.Niekiedytrudnojestsięzdecydować,jakiecechyuznaćzaskład-
nikidefinicyjnedanejorientacji,ajakiezapewne,mniejlubbardziej
ściślezniązwiązanekorelaty.Ostatecznywybórwynikanietylkozpew-
nychopcjiteoretycznychikoniecznościustosunkowaniadosiebiepo-
szczególnychorientacji,aleiwymagańbadańempiryczno-porównaw-
czych;orientacjetemusząbyćtakzdefiniowane,abymożnajebyło
zoperacjonalizowaćizastosowaćdobadańwspółczesnegospołeczeń-
stwanietylkopolskiego,lecztakżeinnychkrajów.
Zacznijmyodrozważańnatematorientacjiindywidualizm–kolek-
tywizm.Orientacjatawydajesięjednąznajistotniejszychtakteore-
tycznie,jakipraktycznie;wzbudzatakżenajwięcejdyskusjiikontro-
wersji.Zowejparypojęćznaczniewięcejuwagipoświęcanodotych-
czasindywidualizmowi.Kolektywizm(bądźterminrównoznaczny)okre-
25
