Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ślanybyłzwykleprzezprzeciwstawienieindywidualizmowi.Pojęcie
indywidualizmuzdajesięfunkcjonowaćnakilkupoziomach.Jestono,
popierwsze,pewnym,różnorodniedefiniowanympojęciemteoretycz-
nym,związanymzinnymipojęciami,takiminp.jakwolnośćczyrów-
ność,ipoddawanymsubtelnejanalizieznaczeniowej.Oddajeono,po
drugie,istotępewnegosposobuurządzeniaspołeczeństwa,sposobuprzy-
bierającegoróżnehistorycznemanifestacje.Wtejfunkcjimaonobar-
dzosilnekonotacjewartościujące.Uwikłanejest,potrzecie,wróżne
szczegółoweindywidualizmy,np.metodologicznyczyepistemologicz-
ny.Funkcjonowaćmożewreszcie,poczwarte–cojestwtymmiejscu
oczywiścienajważniejsze–jakoskładniksubiektywnejorientacji.Po-
międzytymipoziomamiistniejąróżne,mniejlubbardziejjednoznaczne
relacjeiwzajemnewpływy.Dlailustracjistopniazłożonościtejkwestii
omówićwartoskrótowointeresującąpropozycjęS.Lukesa(1973).Lu-
kes,wychodzącodanalizyhistorycznegosensupojęciaindywidualizm
wróżnychkrajachiepokach,proponujenastępnieczterypodstawowe
składnikiindywidualizmujakopojęciateoretycznegoijednocześniepro-
jektuurządzeniaspołeczeństwa.Sątowjegoopinii:1)godnośćczło-
wieka–każdajednostkaludzkapojętajestjakowartośćostateczna,jako
celsamwsobie;2)autonomia,czylisamostanowienie–działaniaimy-
ślikażdejjednostkipowinnyzależećodniejsamej;3)prywatność–
istnienietakiejsferyegzystencjijednostek,gdziepozostawionajestona
samejsobieiwolnaodzewnętrznychnacisków;4)zapewnieniekażde-
mumożliwościsamorozwoju(samorealizacji).Pokazujeonnastępnie,
żeoweczterypodstawoweideewiążąsięzesobą,związanesątakże
zpojęciamirównościiwolności.Idearównościwynikazposzanowa-
niakażdejludzkiejjednostki–uznaniajejgodności(składnik1).Idea
wolnościwwieluswychodmianach(m.in.wolnośćodido)jest
mieszankąpozostałychtrzechskładników.Ostateczniewolnośćmoże
istniećwtedy,kiedykażdajednostkazyskujeposzanowanieinnychjako
osoba,awięctakżewolnośćirównośćsąwzajemniepowiązane.Naj-
ciekawszączęściąrozważańLukesajestpróbapokazania,iżuznanie
owychczterechpodstawowychzasadbynajmniejniepociągazasobą
koniecznościuznaniawieluszczegółowychdoktrynwiązanychzwykle
zsamąnaturąindywidualizmu.Chodzituautorowim.in.oindywidu-
alizmepistemologicznyimetodologiczny,opojęcieabstrakcyjnejjed-
nostkiludzkiejjakopodmiotuumowyspołecznej,aletakżeoindywidu-
26
