Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AbrahamGoldbergigazetaDHajnt”
35
żydowskiejwśródspołecznościEuropyŚrodkowo-Wschodniej.AbrahamGoldberg
mógłtonaocznieobserwować,umacniającjednocześnieswojąwiaręwsens
budowypaństwaIzrael.Jakokorespondentzetknąłsięzwielomainteresującymi
ludźmi.BodajnajciekawszymznichbyłMaksymGorki,komentującywydarze-
niakijowskiedlajednejzrosyjskichgazet.Nawiązałasięmiędzyniminićprzy-
jaźni,którejświadectwempozostajeichkorespondencja,drukowanaczęściowo
nałamachDHajntu”.SamproceszakończyłsięuniewinnieniemBejlisaprzez
sądprzysięgłych,unaoczniającprzytymkryzyswładzycarskiej65.
Świadectwempoczuciazmianyklimatuwobecludnościżydowskiejipolityki
asymilacyjnejsąwprzypadkurodzinyGoldbergównietylkoreportażesądowe
Abrahama,alerównieżpoezjaMenachema.W1914r.,podczasekonomicznego
bojkotużydowskiego,zarządzonegoprzezendecję,powstajepoematPojłn
(Polska),wktórymznaleźćmożnaprzejmującewyznaniemiłościdoPolski,ale
irozczarowanietym,żeuczucietoniezostajeodwzajemnione.DNierosłemna
twych,Polsko,szlacheckichrozłogach”66-pisałzgorycząMenachem,dającdo
zrozumienia,jaksilnąinieprzekraczalnąkategoriąwrelacjachpolsko-żydow-
skichjestobcość.Byłatobezwątpieniazapowiedźjegopóźniejszychwyborów
iemigracji.
MaksymGorkitoniejedynapowszechnierozpoznawalnapostaćzkręgu
przyjaciółAbrahama.Jegoznajomymbyłm.in.MartinBuber,znakomitybadacz
judaizmuifilozofreligii67,bliskąprzyjaciółką-EsterRachelKamińska,uwa-
żanazagłównąinicjatorkężydowskiegoteatruwWarszawie68.Jeślidodaćdo
tego,żepasjąGoldbergabyłozbieranierzadkich,piękniewydanychksiążek69,
obrazdomurodzinnegoJerzegoBorejszyzostaniedopełniony.Niezmiennie
obecna(izawszewysokiejpróby)literatura,filozofiaiteatrwpływająnamło-
degoczłowieka,aechatychwpływówznajdąpóźniejwyrazwjegopublicystyce
idziałalności.Takżecodziennaobserwacjaosobyojca,swoistegoself-mademana,
którydoswojejpozycjizawodowejdoszedłwyłączniedziękiwłasnemuuporowi
ipracy,musiaławpływaćwzasadniczysposóbnawybórpostawyżyciowejnaj-
starszegosyna.
65Zob.A.S.Lindemann,TheJewAccused.ThreeAnti-SemiticAffairs(Dreyfus,Beilis,Frank
1894-1915),CambridgeUniversityPress1991.
66M.Borejsza,Polska[w:]Antologiapoezjiżydowskiej,wyb.S.Łastik,red.A.Słucki,War-
szawa1986,s.139-140.
67AA,Notatkizrozmówzprof.JerzymW
.Borejszą.
68B.Fijałkowska,dz.cyt.,s.18.
69Wartowtymmiejscuwspomnieć,żeJerzyBorejszaposiadałwżyciutrzybiblioteki-
pierwsząwswymżoliborskimmieszkaniu,drugąweLwowieitrzeciąpowojniewWarszawie.
Dwiepierwszeuległyzniszczeniuwwynikudziałańwojennych.Wspólnącechątychtrzech
zbiorówbyłoszczególnemiejsce,jakiezajmowaławnichliteraturahiszpańskaiszerokoro-
zumianahispanistyka(AA,Notatkizrozmówzprof.JerzymW
.Borejszą).
