Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AbrahamGoldbergigazetaDHajnt”
29
napiszeszkicdobroszury,wydanejw1885r.podtytułemPaństwożydowskie33.
Jegotematembędziewłaśnienadzieja,płynącazprzekonaniaosilenarodu
żydowskiego,będącegowstanierządzićsięsamodzielnie,jeślitylkodanemu
będziestworzeniewłasnegopaństwa.PrzełomowewprojekcieHerzlabyłozało-
żenie,żeŻydzistanowiąnaród,aniesąjedyniewspólnotąreligijnąikulturową.
Zagadnienieto,pozornieabsurdalne,wówczesnychwarunkachstanowiłoistotny
problem.Spotkaćsięznimmożnam.in.wKronikachBolesławaPrusa,który
pisał:DJaknajuroczyściejprotestujęprzeciwnazywaniuŻydównarodowością,
ponieważoni,araczejichciemnemasy,niesążadnąnarodowością,leczkastą
imateriałemdlategolubowegospołeczeństwa”34.Równieżwśródprzedstawi-
cielispołecznościżydowskiejtakiewidzeniesprawbyłoczęste.Wtensposób
rozumowalizwolennicyasymilacjiiŻydzireligijni,dlaktórychwykorzystanie
językahebrajskiegodosprawwykraczającychpozasferęreligiibyłopoważnym
nadużyciem.Ideasyjonistycznaspotkałasięznegacjąrównieżzestronyżydow-
skichstronnictwsocjalistycznych,głoszącychbudowęrównegospołeczeństwa
woparciuozaprzeczenietendencjomnarodowymiodwołaniesiędointerna-
cjonalistycznejwspólnotyludzipracy.Todopełniałoobrazuskomplikowania
tzw.kwestiiżydowskiej,zktórąuporaćsięniebędziepotrafiłorównieżdwu-
dziestoleciemiędzywojenne.
AbrahamGoldbergigazeta„Hajnt”
NaszkicowanywyżejmodelodpowiadadrodzeżyciowejAbrahamaGoldberga,
którywłaśnieprzezasymilacjędokulturypolskiejwszedłwkrągoddziaływań
ideisyjonistycznej.Kluczowymwydarzeniempowodującymzmianęjegozapa-
trywańnakwestiężydowskąstałsięnarastającynaprzełomiewiekówantyse-
mityzmijegonajtragiczniejszyprzejaw-pogromy.AbrahamGoldberg,sympa-
tyzującypoczątkowopolityczniezestronnictwemkonstytucyjno-demokratycznym
-awięcpopularnymikadetami,którymprzewodziłPawełMilukow-wierzył,
żeliberalizmjestnajlepszymsposobemnazatarcieróżnicmiędzyposzczegól-
nymigrupamispołecznymi.WyrazemtegobyłapracaworganizacjiDNowy
Wschód”35,którajednakniepchnęłagowstronęczynnejpolityki.Ważniejsze
okazałosiędziennikarstwo,którymAbrahampoczątkowoparałsięnałamach
rosyjskichpismliberalnych.Wkrótcejednaknastałczaszmiany,którązainspi-
rowałżydowskirenesansnarodowyicorazprężniejszadziałalnośćruchusyjo-
nistycznego.WtedytowłaśnieAbrahamprzenosisięzRosjidoWarszawy,gdzie
rozpoczynapracęwDHaCefirze”.Dlapełniejszegoukazaniazmiany,jakasię
wnimwówczasdokonuje,niezbędnejestprzypomnienie,żewiaręwmożliwość
33Zob.W
.Laqueur,AHistoryofZionism:FromtheFrenchRevolutiontotheEstablishmentof
theStateofIsrael,NewYork2003.
34B.Prus,Kronikitygodniowe,DKurierWarszawski”1877;cyt.za:Z.Borzymińska,dz.cyt.,
s.100.
35AAN,KCPZPR,sygn.237/XXIII-15,AktaosoboweJerzegoBorejszy,k.5.
