Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MiłoszwobecConrada:1948-1959
1.TraktatmoralnywświetleutworówConrada
Conrad-jakpiszeZdzisławNajder
(...)traktowałtekstywybitnychpisarzy,atakżetekstydokumentalne,jakobudulec,
narówniztreściąwłasnychwspomnień.Ztegoróżnorodnegotworzywabudował
zupełnienowecałości.Składnikiprzejęteodinnychpisarzybywałybardzoczę-
stoaluzjami-odsyłałydoobcegotekstu,wywołaćmiałypodwójnelubwielorakie
skojarzenia,stawałysięelementamizłożonejkonstrukcji,czasempolemiki:takjest
zodniesieniamidonienazwanegoDostojewskiegowtekścieWoczachZachodualbo
dowymienionegoRousseauwtomieZewspomnień44.
UwagiteodnieśćmożnatakżedotwórczościCzesławaMiłosza45-przed-
stawicielapierwszegopokolenianwychowanegonaConradzie”46.Powojenne
utworyMiłoszaprzenikabowiem-zrazumaskowany-nduchConrada”47,
któregonmistrzostwoformalne”mogło-zdaniemKazimierzaWyki48,inne-
gowybitnegoreprezentantatejgeneracji-pomócpolskimpisarzomwzna-
lezieniunowegoartystycznegowyrazudlaproblemów,któreniosłapowojen-
narzeczywistość,naznaczonażałobąipoczuciemklęski,podobniejaklata
poupadkupowstaniastyczniowego,wktóregocieniuupłynęłodzieciństwo
iwczesnamłodośćConrada:
44Z.Najder,ŻycieJosephaConrada-Korzeniowskiego,Lublin:Gaudium2006,t.II,s.226.
nNawetprzenoszączdaniaiscenyConradzmieniałichcharakter,włączałwinne,swoistestruk-
tury;niebyłnaśladowcą,ale(jakpiszeHervouet)nkontynuatoremswoichmistrzów”
.Miałrację,
mówiąc:nNieprzypominamnikogoinnego”
.IanWattsłusznietwierdzi,żenWpewnymsensie
Conradjestnajmniejwtórnymzpisarzy;bardzoniewieleztego,conapisał,możnabywziąć
zaczyjśinnyutwór”
.Ibidem,s.227.
45WlatachmłodościMiłoszczytałm.in.JosephaConrada,TomaszaMannaiWitkacego.
Potwierdzatom.in.jegokorespondencjazJ.Iwaszkiewiczem.Por.A.Franaszek,Miłosz.
Biografa,Kraków:Znak2011,s.780.PodczaswojnypoetaniebyłzbytprzychylnyConradowi,
któregoczytałwprzekładachA.Zagórskiejiodbierałjakoromantyka.Por.hasłonBalzac”[w:]
Cz.Miłosz,Abecadło,Kraków,WydawnictwoLiterackie,2001,s.64.
Wdekadziepowojennej(1948-1959)MiłoszpowróciłjednakdoConrada,jakświadczą
traktaty(moralnyipoetycki),eseje,powieściorazliczneodniesieniadoznanychopracowańkry-
tycznych,włączniezpierwsząpolskąmonografiąJózefaUjejskiegoOKonradzieKorzeniowskim,
Warszawa:WydawnictwoDomKsiążkiPolskiej1936,którejfrancuskiprzekładukazałsię
wroku1939.
46S.Zabierowski,DziedzictwoConradawliteraturzepolskiejXXwieku,Kraków:Oficyna
Literacka1992,rozdz.IV
,s.75in.Cz.Miłosz,Oksiążce(1934)[w:]idem,Utworypoetyckie...,
s.17.
47nJestwpoezjiMiłoszaduchConrada,pisarza,którytakwielezajmiemiejscawTraktacie
poetyckim”...J.Kwiatkowskired.PoznawanieMiłosza,Kraków:WydawnictwoLiterackie,1985,
s.44.
48K.Wyka,ŻeromskiiGierymski[w:]idem,Noweidawnewędrówkipotematach,Warszawa:
Czytelnik,1978,s.328.Pierwodruk:nŻycieLiterackie”1945,nr5-6,Poznań.
