Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Korzeniowska,Myślpedagogicznanaprzestrzeniwieków,Kraków2010
ISBN:978-83-7850-314-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
28
Myślpedagogicznanaprzestrzeniwieków.Chronologicznysłownikbiograficzny
ottońskie,azatemustanowieniedużychjednostekterytorialnychiadministracyjnych
przezKarolaWielkiego,Lotara,KarolaŁysego,apotemprzezcesarzyniemieckich
zdynastiiottońskiejmiałoogromne,praktycznekonsekwencjedlaumiędzynarodo-
wienianauki,kulturyisztuki.Dziękiułatwieniukontaktówmiędzynarodowych,
dziękimożliwościprzenoszeniaideiorazwędrówekludzi,mogłafunkcjonować,od
pierwszychwiekówśredniowiecza2międzynarodowaspołecznośćKościoła.Rozwój
tejspołecznościprzyczyniłsiędonawiązywaniakontaktówzinnymirejonamiświata
cywilizowanego,boprzecieżobszaryislamuiCesarstwaBizantyjskiegosąsiadowały
zpogranicznymiziemiamizachodniejkatolickiejEuropy.Procesprzemianosiągnął
sweapogeumwXIIIwieku,awidocznesąonenajbardziejwporównaniuEuropy
zinnymikręgamicywilizacyjnymi.OilejeszczewXwiekuEuropaZachodnia,
rozbitaizniszczona,byłacywilizacyjnymkopciuszkiemwporównaniuzewspania-
lerozwiniętymigospodarczo,kulturalnieipolityczniekręgamicywilizacjibizan-
tyjskiej,arabskiej,kwitnącymiwtymczasiekulturamiazjatyckimiIndiiiChin3,
otylejużpodkoniecXIIIwiekuproporcjezmieniłysiędiametralnie.Terazbowiem
Bizancjumikulturaislamuznalazłysię,wporównaniuznkulturąłacińską”,wod-
wrociecywilizacyjnym.NaterenachAzji,ponieudanychpróbachzjednoczeniajej
rozległychterytoriów,zacząłsięokreswielowiekowejstagnacji,gdywtymsamym
czasieEuropaweszławwyjątkowosilnydynamizmrozwojowy,wrezultacieczego
cywilizacjaeuropejska,awrazzniąchrześcijaństwozachodnioeuropejskieuzyskały
wczasachnowożytnychzasięgogólnoświatowy4.
Krystalizowaniesiękulturyśredniowieczadokonywałosięwciąguwcześniej-
szychstuleci,dziękiczemukulturęXIIIwiekucharakteryzowałypełnadojrzałość,
jednolitośćiwspaniałyuniwersalizm.Kulturatamiałacharaktermiędzynarodowy,
aczerpaławzorcezarównozantyku,jakiświataarabskiego,Wschodubizantyjskie-
goikulturyceltyckiej.NaszczycietejuniwersalnejcywilizacjistałKościół,będący
m.in.naczelnąwładządlauniwersytetówstanowiącychzkoleicentranietylkopracy
dydaktycznej,aletakżenauki5.WtejsytuacjiXIVwiekwEuropiecharakteryzuje
proceswyraźnegowzrostuiwielostronnegorozwoju,któremujednaktowarzyszy-
łyzarównonapięciawewszystkichdziedzinachżycia,jakinaderskomplikowane
przeobrażenia.Byłtobowiemczasjużzarysowującegosiękryzysuelementówdo-
tychczasowejkulturyorazkształtującychsiępodstawnowegoporządkuwdziedzinie
społecznej,kulturalnej,religijnejipolitycznej.Tenczasreformorazkryzysów,które
wprawdzieniedotknęływszystkichkrajówaniwszystkichdziedzinżycia,jużzwia-
stowałupadekświatafeudalnego.Sygnalizowałteżdochodzeniedoszczytupotęgi
Niderlandów,Italiiorazmiasttufunkcjonujących,którepotemprzezlatautrzy-
2G.Henderson,WczesneŚredniowiecze,tłum.P.Paszkiewicz,Warszawa1984,s.15.
3J.Kłoczowski,Wspólnotychrześcijańskie.Grupyżyciawspólnegowchrześcijaństwiezachodnimod
starożytnościdoXVwieku,Kraków1964,s.166.
4D.Olszewski,Dziejechrześcijaństwa...,op.cit.,s,89.
5T.Manteuffel,Historiapowszechna.Średniowiecze,Warszawa1974,s.337.
