Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
KazimierzZimniewicz
panowski,Wielkopolaninzpochodzenia,alepracującynarzeczodrodzeniana-
rodowegowGalicji,zauważył,żenawetnajbardziejbohaterskaśmierćwzry-
wachpowstańczychjestowielemniejwartaniżżycieipracadladobra
ojczyzny
2.
Wielkopolskabyłakolebkąpracyorganicznej.Tutajpoczątkitegoruchu
przypadająna1828rok.WKrólestwiePolskimpodjętojąod1864roku
3,anaj-
późniejzapoczątkowanojąwzaborzeaustriackim,bow1882–podwpływem
S.Szczepanowskiego
4.
Doczynników,którespowodowały,żewłaśniewWielkopolscenaj-
wcześniejzainicjowanopracęorganicznąnależałynastępujące:
–stosunkowowysokipoziomrozwojusiłwytwórczychwokresieprzedrozbio-
rowym,
–gęstasiećmiastiwzględniedobrzeukształtowanawarstwamieszczańska;
mogłaonakonkurowaćzeszlachtą,okazującąpogardliwystosunekdozajęć
miejskich–kupiectwa,rzemiosłaidrobnegoprzemysłu,
–zmianystosunkówspołecznychnawsiwwynikuuwłaszczeniachłopów,
–położeniegeograficzne;wielkopolskabyłanajbardziejnazachódwysuniętą
dzielnicąidziękitemututajnajszybciejdocieraływszelkienowinkiześwia-
ta
5.
Pracaorganiczna,podjętawWielkopolscejużwlatachdwudziestychXIX
wiekuokazałasię„[…]próbąnajtrwalsząinajbardziejzwycięską,choćtylkona
ograniczonymobszarze[…]wytworzyłaonawPoznańskiemmodelPolakasłu-
żącegoojczyźniepoprzezpracęgospodarczą:wrolnictwiewhandluiprze-
myśle”
6.
Jakpokazałahistoria,mieszkańcyWielkopolskiwciąguXIXwiekuina
początkuXXpotrafilistworzyćiprzeobrazićsięwnowoczesnespołeczeństwo,
stanowiącewspólnotęinteresów.Celemtejwspólnotybyłaobronanarodupo-
przezrozszerzeniesięiutrwaleniesolidaryzmumiędzystanowegowszczegól-
nościnapolugospodarczym.
PracąorganicznąwWielkopolscekierowaławistociegrupanieformalna
skupionawokółK.Marcinkowskiego,H.Cegielskiego,D.Chłapowskiego,
K.Libelta,A.Cieszkowskiego,M.Jackowskiego,P.Wawrzyniakaiinnych
osób.
2
M.Szafrańczyk:StanisławSzczepanowski.W:Gigancibiznesu.Biznes.T.8.WydawnictwoNa-
ukowePWN,Warszawa2007,s.134.
3
W.Jakóbczyk:Historiauczyrealizmu.„Nurt”1985,nr12,s.2-4orazIdem:Studianaddzie-
jamiWielkopolskiwXIXw.(Dziejepracyorganicznej).T.1(1815-1850).PoznańskieTowarzy-
stwoPrzyjaciółNauk,Poznań1951.
4
A.Bocheński:Rzeczopsychicenarodupolskiego.PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa
1986,s.31.
5
J.Topolski:Wielkopolskapoprzezwieki.WydawnictwoPoznańskie,Poznań1973,s.99-100.
6
A.Bocheński:Op.cit.,s.6.
