Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆi
▼
Dwudziestywiek,czylio„krótkimstuleciu”
początekikoniec
uPodziałnastuleciastałsięformąnaszegomyśleniaohistorii,
stosujemygodowszystkichdziedzinżyciaidziałalnościludzkiej.
Przebiegającmyślądatęgraniczną1900,możnaodnieśćwrażenie,
żebieghistoriizacząłsięnaginaćdonaszegopodziału”1.Przekona-
nie,żewiekXXstanowipewnącałośćwdziejachkulturyiliteratury
jesttakpowszechne,żewszelkainnaopinianatentematmusiałaby
sięspotkaćukażdegosięzezdecydowanymsprzeciwem.Wnaj-
lepszymraziedomagałabysięwyczerpującychobjaśnień.Założyć,
żesamanazwauwiekdwudziesty”stanowiwystarczającąkwalifi-
kacjęzjawiskliterackichzuwaginafaktuumieszczenia”ichwpew-
nymprzedzialeczasu,znaczy–popierwsze–żetenkwalifikator
czasowynadajeimznaczeniepodjakimśwzględemszczególne,nie-
sprowadzalnetylkodotego,jakiewynikazusytuowaniazjawisk
literackichwprocesachoznaczniedłuższymniżwiekprzebiegu
(takichnp.jakrealizmczymodernizm),poddrugiezaśsugeruje,
żechodziopewienprzebiegczasowy,którytakdługo,jakdługo
utrzymujewewnętrznąspoistość,uchodzizawzględniezamknięty,
mawięcjakiśswójwyobrażonypoczątekikoniec.Wprzeciwnym
razieuchwycenieprzebiegówwramachtegoodcinkaczasuzuwagi
nato,kuczemuonezmierzająorazjakiebyłoichnastępstwo,nie
byłobymożliwe.Niebyłobybowiemwiadomo,odjakiegoupunk-
tu”wczasieówprocessięzaczynainajakimkończy.Wreszcie–i
topotrzecie–ówkwalifikatorczasowywodniesieniudozjawiskli-
terackichtegostuleciazakładaruchpostępowykuczemuś,mawięc
jakąśswąwewnętrznąteleologię,powiedzmy:narracyjność.Wa-
1A.Ważyk,DziwnahistoriaAwangardy,uTwórczość”1975nr6,s.69.
9
