Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miotemopisu,tojesttowprzypadkuzdarzeńliteraturywspółczes-
nejczasbędącyniczyminnym,jaktylkosztucznymkorelatemdla
działańartystycznych.DlaXX-wiecznegorozumieniaprocesualno-
ściprzebiegówcharakterystycznewłaśniejestzakwestionowanie
ciągłości,zastąpieniejejprzeztakiepojęcia,jakcoupures,breaksiim
podobne6.Ktośprzywiązanydodawnychprocedurstosowanych
whistoriiliteraturyczasamiodnosiwrażenie,żemimotrwających
sporówozasadyperiodyzacjiliteraturywspółczesnej,szermowania
datamiitp.,wistocieobywasięonabezpojęciaczasuutożsamiane-
gozchronologią,ciągłością.Chcielibyśmypokazać,żewświado-
mościuczestnikówepokimyśleniewkategoriachpoczątkuikońca
nietracinaznaczeniu.
Krótkiwiekiprojektnowoczesności
Nowestulecieoznaczapoczątekpewnegoprojektuliterackiego,
czyliczegoś–mówiączgrubszainieprzesądzającjeszcze,coowo
ucoś”znaczy–comazostaćdopierozrealizowane.Wmiaręjak
tawizjasięurzeczywistniaprojektówzyskujenaznaczeniuispo-
łecznymuznaniu.Ludziemająpoczucie,żecośsięistotniezmienia
wczasie,choćniepotrafiąsobiebliżejwytłumaczyć,cobytazmiana
miałaznaczyć7.Dyskusjenatematgranicywspółczesnościodwołują
siędomitycznegoPoczątku,punktuzerowegoliteratury,odktóre-
gorzekomowszystkosięzaczyna,doktóregoteżchętniesięwraca,
byzpewnegodystansuocenićrazprzebytądrogę,dokonaćbilansu
osiągnięćistraconychszans.Alecodlajednychbywapoczątkiem
nowej,dladrugichjestkońcemstarejepoki,jednosięzaczynado-
kładniewtympunkcie,gdydrugiedobiegaswegokresuitakieoko-
licznościtowarzyszązwyklekażdemupoczątkowistulecia8.Można
byrzec,żejakwkażdymprzeżyciuuteraz”otwierająsięnarazdwa
horyzontyczasowe,nato,couprzedtem”iupóźniej”,gdyżjaktowy-
nikazanalizstrumieniaprzeżyćprowadzonychprzezHusserla,każ-
dyhoryzontbywajużjakośwypełnionyidlapodmiotu,czystego
6Por.H.Chudak,Aproposd’AlbertThibaudet:rupturesetserielitteraire,
w:Continuitésetrupturesdansl’historireetlalitérature,ParisGenève1988,
s.218–226.
7F.Kermode,ChangingEpochs,w:What’sHappenedtotheHumanities?,
red.
A.Kernan,Princeton-NewJersey
1997,
,s.164.
8uEpokizmierzchubywająbardzodziwne.Obokszczątkówkulturyza-
mierającejspotykasięnakażdymkrokuzaczątkiswobody,któratękulturę
burzy,bobyłaprzezniąnieobjęta”(Kulturaiżycie,1907,cyt.wg:S.Brzo-
zowski,Dzieła.Kulturaiżycie.Zagadnieniasztukiitwórczości.Wwalceoświato-
pogląd,wstępA.Walicki,Warszawa1973,s.52.
13
Krótkiwiek
iprojekt
nowoczesności
