Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tradycjainowoczesność-procesczyopozycja?…
BarbaraMyrdzik
UniwersytetMariiCurie-Skłodowskiej
19
TRADYCJAINOWOCZESNOŚĆ–PROCES
CZYOPOZYCJA?REFLEKSJENAMARGINESIE
CZYTANIATEKSTÓWKULTURY
Tematmojegoartykułudajedużemożliwościgryużytymiwnimpojęciami,
mnożącpytaniaiwątpliwości,skłaniającdootwieraniakolejnychszkatułek,
wktórychzamkniętesąróżneichznaczenia.
Zacznijmyodtytułowejnowoczesności,którajestpojęciemnietylkowielo-
znacznym,lecztakżebardzopojemnym.Dosłownieznaczy-nnoweczasy,teraź-
niejszość,współczesność”
.Wartościującyakcentpadanapierwszyczłon-pod-
kreślającynowość1.Mówimywówczasoprocesieunowocześniania,któryłączy
sięzwprowadzeniemczegośnowego,codokonujesięwróżnychdziedzinach:
nauki,sztuki,dotyczyżyciajednostekispołeczeństwa.Takieznaczeniepojęcia
odnosisięnietyledokonkretnegozjawiskahistorycznego,iledopojawiającej
sięwkażdejkolejnejsytuacjizmiany,będącejwynikiemmodyfikacjijakościowej
lubporządkowej,dotyczącejjakiegośznaczącegoudoskonalenia.
Wdyskursiefilozoficznymnatomiastnowoczesność(modernizm)rozumia-
najestjakorodzajpostawyzakładającejprymatrozumujakotranscendentalnej
normyspołecznej,atakżejakonurtrozkwituideizwiązanychzkartezjanizmem,
zNewtonowskimobrazemświataiHobbsowskąwizjąabsolutnegopaństwana-
rodowościowego2.PrzezjednychjestdatowanaodkońcaXVIIdokońcaXIX
wieku(ArnoldToynbee),wedługinnychsięganawetlatsiedemdziesiątychwieku
XX(BrianO’Doherty).Nurttenwpływałnapoczucieładuwświecieludzkim,
wprowadzającstałyzbiórprawddotyczącychwiedzy:poszukiwaniapoznaw-
czejpewności,logicznej,naukowejracjonalnościmyśleniaidziałaniaorazidei
nczystejtablicy”
,legitymującejaktzaczynaniaodpoczątku.Wtakpojmowanej
nowoczesnościtradycjępostrzeganonietylejakoprzekazywaniedziedzictwa,
1Słownikjęzykapolskiego,red.S.Skorupkaiin.,Warszawa1969,s.460.
2R.Nycz,Onowoczesnościjakodoświadczeniu-uwagiwstępne,[w:]Nowoczesnośćjakodoświad-
czenie,red.R.Nycz,A.Seidler-Janiszewska,Kraków2006,s.8.Zob.M.P
.Markowski,Antropologia,hu-
manizm,interpretacja,[w:]Kulturowateorialiteratury.Głównepojęciaiproblemy,red.M.P
.Markowski,
R.Nycz,Kraków2006.
