Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Padajączasamiopinie,żepolitykipublicznestanowiąnajbardziejzbałkanizowanądziedzinęwiedzy
społecznej.Ichprzedmiotemsąbowiemniezwyklezłożonezjawiskaspołeczne,trudnedokonceptualizacji.
Widzimytubowiemolbrzymienakładaniesięzdarzeń,aspektów,wymiarów,zależności.Każdyproblem
publicznymożnarozpatrywaćoddziesiątkówstroniczęstotrudnojestustalić,anapewnouzgodnić,cojest
przyczyną,acoskutkiem(jakwkonflikciebałkańskim),czyktóryaspektdanejpolitykijestnajbardziej
kluczowy,którywarunkujewystępowaniepozostałych.Ajednakjesttodziedzinaniezwykleprężnie
rozwijającasię,zwłaszczawkrajachnajwyżejrozwiniętych.Naukowcy,jakianalitycypróbująusilnie
modelowaćsposobyanalizypolitykpublicznychorazsamychdziałańpublicznych.Swoimikoncepcjami
wspierająpaństwa,którestarająsiędopracowywaćinstrumentyrozwiązywaniaproblemówpublicznych,czy
któ​resta​ra​jąsięutrzy​maćkon​tro​lenadichroz​mia​rem.
WPolscedyscyplina„politykipubliczne”jestobecniewtrakciewyłanianiasięzinnychnauk,którewciąż
pozostajągłównymnarzędziemopisudziałańpaństwa.Myślętuonaukachprawnych,naukach
oadministracjipublicznej,nauceopolityce.Wyłaniasiętakżenaukaozarządzaniupublicznym(pu
​
blic
go
​
ver
​
nan
​
ce).Każdaznichopisujefunkcjonowaniepaństwapodinnymkątem.Naukiprawneopisująramy
normatywne,wktórychfunkcjonujesystempaństwowy,naukiozarządzaniupublicznymformułujątezy
osposobachfunkcjonowaniapaństwajakosystemuformorganizacyjnych,zaśnaukipolityczneopisują
pań​stwogłów​nieodstro​nyme​cha​ni​zmury​wa​li​za​cjigruppo​li​tycz​nychczyme​cha​ni​zmówwy​bor​czych.
Natomiastnaukaopolitykachpublicznychmazazadanieopisanietreścifunkcjonowaniapaństwa(nie
tylkokolejnychrządów)czykoncepcjidziałania,jakiezostaływypracowanewcelurozwiązaniaróżnych
kategoriiproblemówistawieniaczoławyzwaniom,któredotykająspołeczeństwa.Wpaństwach
rozwiniętychjestprzedmiotemzainteresowaniaodwieludziesięcioleci,cowyrażasięwistnieniucałej
infrastrukturytejnauki–począwszyodkatedruczelnianych,instytutóweksperckich,pokomórkianalityczne
winstytucjachpublicznychczydobrzeprzygotowanychmerytoryczniezasobachludzkich.Pojawiasię
totakżewakceptowanychpowszechniemetodachuprawianiatychnauk,systemiepublikowaniaanaliz,
for​mu​ło​wa​niasą​dów,tezitp.
WPolsceistotneznaczeniewtymzakresiemiaładecyzjaMinistraNaukiiSzkolnictwa
Wyż​sze​go1,któryzaliczyłnaukęopolitycepublicznejdooficjalnychdyscyplinnaukowych.Nieoznaczato,
żedotejporypolscynaukowcyniepodejmowalizagadnieńzzakresupolitykpublicznych.Wwielu
politykach,zwłaszczabranżowych,mająsporydorobek,naprzykładwanalizachpolitykgospodarczej,
społecznej,zagranicznejczyedukacji.Naukowcyiekspercidobrzecharakteryzujątepolitykiwwybranych
obszarach,przyczymwidocznajestprzewagaanaliz,którekoncentrująsięnaaspektachprawnych
iregulacyjnych.Natomiastodczuwalnyjestdeficytanalizpodszeregiemwzględów,którewkrajach
zachodnichsąprzedmiotemrozważańoddziesięcioleci.Mamtunamyślichoćbyzagadnieniaagendy
wpolitykachpublicznych,analizynarzędzidziałania,źródełwiedzyzwrotnejorezultatachdziałań
publicznych.Słaboanalizowanisąaktorzydziałańpublicznych,rządowiipozarządowi(organizacje
pozarządowe,grupyinteresuitp.),ichpotencjałdoanalizprogramowychiwpływnakońcowerezultaty
dzia​łańpu​blicz​nych.
Dlazobrazowaniadystansuwartoprzytoczyćfragmentksiążkiuznanegoamerykańskiegouczonego,który
w2003rokupisał,żewciąguostatnichtrzechdziesięciolecistudianadpolitykamipublicznymibyłyjedną
znajszybciejrosnącychspecjalizacjiwnaukachspołecznych.Autormiałnamyślirozwójtejdyscypliny
wStanachZjednoczonychiwEuropieZachodniej.„Dziedzinawyłoniłasię,abyzarównolepiejzrozumieć
procestworzeniapolitykpublicznych,jakilepiejwykorzystaćwiedzęnaukowąwtworzeniupolityk.Aby
ra​dzićso​bieztymdru​gimza​gad​nie​niem,za​ło​żo​nowy​ko​rzy​sta​nietech​ni​kiana​li​zypo​li​tykpu​blicz​nych”2.
Roz​wójwspół​cze​sne​gopań​stwanie​ja​kowy​mu​szaco​razwięk​sząspe​cja​li​za​cjęwna​ukachspo​łecz​nych.Jest
totyleżpożądane,coiniesłychanietrudnewpraktycznymfunkcjonowaniunauk,atakżesamych
naukowcówiichstudentów.Musząjednakpowstawaćnowedyscyplinynaukiiwiedzy,którebędą
odpowiadałypotrzebomadekwatniedopoziomuzłożonościzjawiskmającychmiejscewpaństwie.Winnym
wy​pad​kupań​stwopo​zo​sta​jezja​wi​skiemsła​bopo​zna​nymizro​zu​mia​nym,cotwo​rzysze​regza​gro​żeń.
Niejesttak,żewPolscenieistniejetradycjanaukowejrefleksjinadpragmatykądziałańzbiorowych.
PrzykłademjestchoćbyprakseologiatwórczorozwijanaprzezTadeuszKotarbińskiegoijego
kontynuatorów.Badaonawarunkisprawnegodziałania.Tennurtbadawczyobejmujeszeregzagadnień,
któresątakżeprzedmiotemzainteresowaniawpolitykachpublicznych(diagnozowanie,planowanie,