Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Danuta Zarzycka, Andrzej Emeryk

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-6210-6

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

906

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne. Red. Zarzycka, Danuta; Emeryk, Andrzej . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, 906 s. ISBN 978-83-200-6210-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Zarzycka, D.

A2 Emeryk, A.

T1 Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

YR 2020

SN 978-83-200-6210-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 232248, author = "", editor = "Zarzycka, Danuta and Emeryk, Andrzej", title = "Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2020", address = "", isbn = "978-83-200-6210-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Zarzycka, Danuta

ED - Emeryk, Andrzej

TI - Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY -

PY - 2020

SN - 978-83-200-6210-6

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Zarzycka, Danuta; Emeryk, Andrzej. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne [baza danych online] : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020 [dostęp: 06 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/pediatria-i-pielegniarstwo-pediatryczne-danuta-zarzycka-andrzej-232248.

rehabilitacja, fizjoterapia, pediatria, pielęgniarstwo, pielęgniarstwo pediatryczne, psychologia dziecka, chore dziecko, choroby u dzieci, pielęgnowanie dzieci, klinika małego dziecka

Nowoczesny podręcznik z zakresu pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego. Publikacja została przygotowana przez grupę wybitnych polskich klinicystów oraz pielęgniarek specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach pediatrii reprezentujących wi...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-6210-6

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

906

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

1. Perspektywa pielęgniarstwa pediatrycznego – Danuta Zarzycka24
1.1. Pielęgniarstwo pediatryczne współcześnie24
1.2. Model opieki pediatrycznej skoncentrowanej na dziecku27
1.3. Wybrane podstawy teoretyczne pielęgniarstwa pediatrycznego32
1.4. Podstawy założeń modelu Anne Casey32
1.5. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej36
2. Podstawy etyczne opieki nad dzieckiem – Beata Dobrowolska40
2.1. Zasady etyczne w opiece pielęgniarskiej nad dzieckiem – wytyczne dla opieki pielęgniarskiej41
2.2. Sytuacje etycznie trudne w pielęgniarstwie pediatrycznym45
2.3. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej w zakresie decyzji etycznych47
3. Dziecko w społeczeństwie – Anna Bednarek50
3.1. Dziecko w ujęciu definicyjnym50
3.2. Środowisko społeczne a rozwój dziecka51
3.3. Czynniki społeczne bezpośrednie a rozwój dziecka52
3.4. Czynniki społeczne pośrednie a rozwój dziecka54
3.5. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej56
4. Wzrost i rozwój dziecka – Dorota Mocarska, Anna Musiał 61
4.1. Elementy rozwoju psychofizycznego dziecka63
4.2. Auksologiczna ocena rozwoju dziecka68
4.3. Kamienie milowe w rozwoju dziecka71
4.4. Działania profilaktyczne w rozwoju dziecka75
5. Promocja zdrowia dziecka79
5.1. Żywienie dzieci i młodzieży – Józef Ryżko79
5.2. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej – Małgorzata Marć93
6. Profilaktyka pediatryczna – Jacek Wysocki102
6.1. Szczepienia ochronne w profilaktyce pediatrycznej102
6.2. Zasady wykonywania szczepień ochronnych106
6.3. Program Szczepień Ochronnych116
7. Podstawowe aspekty oceny stanu zdrowia dzieci i rodziny – Anna Bodajko-Grochowska, Arkadiusz Jędrzejewski, Ewa Markut-Miotła119
7.1. Badanie podmiotowe – istota i odrębności w opiece nad dzieckiem119
7.2. Swoistość badania fizykalnego dziecka124
8. Odrębności stanu zdrowia noworodka – Teresa Jackowska145
8.1. Rola rodziców, matki w opiece nad noworodkiem145
8.2. Ocena stanu ogólnego noworodka146
8.3. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych w podstawowych diagnozach pielęgniarskich153
8.4. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie155
9. Wybrane problemy zdrowotne w dzieciństwie160
9.1. Anomalie/wady wrodzone – Janusz Kocki160
9.1.1. Charakter i klasyfikacje wrodzonych wad rozwojowych160
9.1.2. Wybrane choroby chromosomowe wieku rozwojowego166
9.1.3. Poradnictwo genetyczne – wrodzone wady rozwojowe169
9.1.4. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z wrodzoną wadą rozwojową170
9.2. Choroby zakaźne – Ernest Kuchar, Monika Wanke-Rytt, Monika Karlikowska-Skwarnik175
9.2.1. Podstawowe objawy kliniczne175
9.2.2. Wybrane zakażenia bakteryjne177
9.2.3. Wybrane zakażenia wirusowe187
9.3. Alergie – Andrzej Emeryk, Ewa Markut-Miotła, Magdalena Kowalska, Kamil Janeczek192
9.3.1. Profilaktyka chorób alergicznych192
9.3.2. Atopowe zapalenie skóry199
9.3.3. Alergiczny nieżyt nosa202
9.3.4. Alergia na leki206
9.3.5. Anafilaksja210
9.4. Zaburzenia odżywiania – Tomasz Szopiński, Bartosz Korczowski218
9.4.1. Ocena stanu odżywienia218
9.4.2. Zaburzenia przyrostu masy ciała219
9.4.3. Niedożywienie224
9.4.4. Otyłość i nadwaga u dzieci229
9.5. Rozwój i zaburzenia behawioralne i emocjonalne – Marzena Samardakiewicz237
9.5.1. Fazy rozwoju psychospołecznego dziecka i ich zaburzenia237
9.5.2. Wybrane problemy behawioralne i emocjonalne260
9.5.3. Reakcje dzieci i rodziców na hospitalizacje i chorobę280
10. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego293
10.1. Choroby układu oddechowego – Andrzej Emeryk, Ewa Markut-Miotła, Magdalena Kowalska, Kamil Janeczek293
10.1.1. Zespół krupu293
10.1.2. Ostre zapalenie oskrzeli297
10.1.3. Zapalenie oskrzelików299
10.1.4. Astma oskrzelowa304
10.1.5. Mukowiscydoza312
10.1.6. Obiektywne metody oceny układu oddechowego w praktyce pielęgniarskiej321
10.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu oddechowego – Alina Trojanowska, Magdalena Brodowicz-Król328
10.2.1. Nieskuteczne oczyszczanie dróg oddechowych328
10.2.2. Nieefektywne oddychanie337
10.2.3. Refleksyjna praktyka pielęgniarska340
11. Zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego 345
11.1. Choroby przewodu pokarmowego – Andrea Horvath-Stolarczyk345
11.1.1. Ostra biegunka infekcyjna347
11.1.2. Biegunka przewlekła351
11.1.3. Choroba trzewna – celiakia357
11.1.4. Nieswoiste choroby zapalne jelit360
11.1.5. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego362
11.1.6. Regurgitacje i refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt365
11.1.7. Kolka niemowlęca369
11.1.8. Zaburzony rytm wypróżnień: zaparcie czynnościowe, dyschezja, nieretencyjne nietrzymanie stolca371
11.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego – Ewa Barczykowska376
11.2.1. Biegunka ostra376
11.2.2. Ryzyko odwodnienia w biegunce ostrej379
11.2.3. Biegunka polekowa381
11.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska384
12. Zaburzenia w funkcjonowaniu serca i układu krążenia389
12.1. Choroby serca i układu krążenia – Bożena Werner389
12.1.1. Omdlenia u dzieci390
12.1.2. Bóle w klatce piersiowej w populacji pediatrycznej392
12.1.3. Wady serca u dzieci395
12.1.4. Zaburzenia rytmu serca u dzieci401
12.1.5. Gorączka reumatyczna409
12.1.6. Zapalenie mięśnia sercowego411
12.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu serca i układu krążenia – Anna Rozensztrauch415
12.2.1. Obniżona tolerancja wysiłku415
12.2.2. Zwiększona objętość płynów418
12.2.3. Brak oczekiwanego przyrostu masy ciała420
12.2.4. Zmniejszony rzut serca422
12.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska423
13. Zaburzenia w funkcjonowaniu nerek i układu moczowego427
13.1. Choroby nerek i układu moczowego – Danuta Zwolińska, Kinga Musiał427
13.1.1. Białkomocz428
13.1.2. Krwinkomocz431
13.1.3. Wrodzone wady nerek i układu moczowego433
13.1.4. Zakażenia układu moczowego u dzieci436
13.1.5. Nietrzymanie moczu441
13.1.6. Kamica układu moczowego446
13.1.7. Ostra niewydolność nerek449
13.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu nerek i układu moczowego – Krystyna Twarduś453
13.2.1. Ból w przebiegu zakażeń układu moczowego453
13.2.2. Nadmierna objętość płynów ustrojowych w przebiegu nerczycy458
13.2.3. Dyskomfort z powodu bólu ostrego w napadzie kamicy nerkowej461
13.2.4. Obniżona samoocena dziecka z powodu moczenia się468
13.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska473
14. ZABURZENIA W Funkcjonowaniu narządów płciowych479
14.1. Choroby narządów płciowych – Tomasz Koszutski, Dominika Smyczek479
14.1.1. Wady prącia479
14.1.2. Ostra moszna483
14.1.3. Przepuklina pachwinowa485
14.1.4. Wodniak jądra489
14.1.5. Wnętrostwo491
14.1.6. Krwistek493
14.1.7. Sklejenie warg sromowych (synechia)494
14.1.8. Stany zapalne narządów rodnych494
14.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów płciowych – Anna Stodolak496
14.2.1. Dolegliwości bólowe i obrzęk moszny496
14.2.2. Ryzyko zakażenia rany po zabiegu operacyjnym497
14.2.3. Obrzęk i zaczerwienienie okolicy urogenitalnej u dziewczynek z powodu stanu zapalnego499
14.2.4. Patologiczna wydzielina z pochwy (upławy) i świąd502
14.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska503
15. Zaburzenia funkcji krwi509
15.1. Choroby hematologiczne – Katarzyna Drabko509
15.1.1. Niedokrwistość510
15.1.2. Skaza krwotoczna514
15.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami funkcji krwi – Aneta Zreda-Pikies519
15.2.1. Zmęczenie spowodowane obniżeniem się parametrów morfologicznych519
15.2.2. Nieefektywne podtrzymywanie zdrowia związane z brakiem wiedzy520
15.2.3. Lęk przed wystąpieniem objawów choroby522
15.2.4. Ryzyko zakażenia/uszkodzenia portu naczyniowego523
15.2.5. Ból spowodowany wylewem krwi do stawu524
15.2.6. Ograniczenie aktywności fizycznej związanej z ryzykiem krwawień wewnątrznarządowych525
15.2.7. Refleksyjna praktyka pielęgniarska525
16. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu wydzielania wewnętrznego528
16.1. Choroby układu wydzielania wewnętrznego – Iwona Beń-Skowronek528
16.1.1. Choroby tarczycy u dzieci528
16.1.2. Zaburzenia wzrastania u dzieci543
16.1.3. Zaburzenia czynności nadnerczy549
16.1.4. Zaburzenia dojrzewania u dzieci562
16.1.5. Zaburzenia różnicowania płci570
16.1.6. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej577
16.1.7. Cukrzyca u dzieci581
16.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu wydzielania wewnętrznego – Anna Stefanowicz-Bielska599
16.2.1. Niedostateczna wiedza599
16.2.2. Zaparcia601
16.2.3. Zaburzenie równowagi w odżywianiu: więcej niż organizm potrzebuje602
16.2.4. Zaburzenie równowagi w odżywianiu: mniej niż organizm potrzebuje604
16.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska605
17. ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU narządu ruchu i tkanki łącznej611
17.1. Choroby reumatyczne – Violetta Opoka-Winiarska611
17.1.1. Zapalenie stawów w wieku rozwojowym612
17.1.2. Zapalenie mięśni w wieku rozwojowym626
17.1.3. Rola opieki pielęgniarskiej w opiece nad dzieckiem z chorobą reumatyczną631
17.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z chorobami reumatycznymi – Grażyna Cepuch634
17.2.1. Ból przewlekły i/lub ostry. Sztywność poranna634
17.2.2. Gorączka o charakterze hektycznym639
17.2.3. Zwiększone ryzyko chorób zębów, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej641
17.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska643
17.3. Ortopedia dziecięca i urazy – Michał Latalski650
17.3.1. Terapie stosowane w chorobach narządu ruchu651
17.3.2. Dysplazja rozwojowa stawu biodrowego652
17.3.3. Skolioza idiopatyczna655
17.3.4. Dziecko utykające659
17.3.5. Choroba Legg-Calvè-Perthesa661
17.3.6. Złamanie kości665
17.3.7. Dziecko z politraumą – postępowanie ortopedyczne669
17.4. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządu ruchu – Agnieszka Sobolewska-Samorek, Monika Szewczyk673
17.4.1. Ból pourazowy i w schorzeniach kostno-stawowych673
17.4.2. Ograniczenie aktywności fizycznej dziecka po zabiegu operacyjnym677
17.4.3. Lęk dziecka spowodowany założeniem opatrunku unieruchamiającego680
17.4.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska683
18. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego689
18.1. Choroby układu nerwowego – Magdalena Chrościńska-Krawczyk689
18.1.1. Bóle głowy690
18.1.2. Padaczka/padaczki wieku dziecięcego693
18.1.3. Mózgowe porażenie dziecięce697
18.1.4. Wodogłowie699
18.1.5. Wady cewy nerwowej701
18.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego – Marta Lewicka704
18.2.1. Ryzyko zaburzenia więzi rodzic–dziecko704
18.2.2. Problemy ze snem (trudności z zasypianiem, nocne przebudzenia oraz zmniejszenie czasu trwania snu) u dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi706
18.2.3. Opóźnienie rozwoju psychoruchowego708
18.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska710
19. Zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym716
19.1. Choroby psychiczne – Lena Cichoń, Krzysztof M. Wilczyński, Małgorzata Janas-Kozik716
19.1.1. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe716
19.1.2. Depresja722
19.1.3. Jadłowstręt psychiczny727
19.1.4. Zaburzenie ze spektrum autyzmu732
19.1.5. Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi740
19.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami funkcjonowania psychicznego – Damian Czarnecki749
19.2.1. Deficyt w funkcjonowaniu społecznym oraz zaburzenia w komunikowaniu się dziecka z autyzmem i z ADHD749
19.2.2. Niedostateczne odżywienie organizmu w mechanizmie jadłowstrętu psychicznego i bulimii751
19.2.3. Zachowania ryzykowne u dziecka z zaburzeniami afektywnymi754
19.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska757
20. Zaburzenia w funkcjonowaniu skóry762
20.1. Choroby skóry – Paulina Szczepanik-Kułak, Dorota Krasowska762
20.1.1. Zmiany na skórze okresu noworodkowego763
20.1.2. Wysypki okresu niemowlęcego769
20.1.3. Zakażenia wirusowe771
20.1.4. Infekcje grzybicze, infestacje pasożytnicze775
20.1.5. Pokrzywka780
20.1.6. Trądzik782
20.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu skóry – Edyta Kwilosz, Marlena Warowna792
20.2.1. Suchość skóry związana z zaburzeniami funkcji bariery naskórka oraz wzmożoną przezskórną utratą wody792
20.2.2. Obniżenie jakości życia spowodowane długotrwałym świądem795
20.2.3. Zaburzenia obrazu własnego ciała spowodowane zmianami na skórze798
20.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska801
21. Zaburzenia w funkcjonowaniu nosa, uszu i zatok807
21.1. Choroby otolaryngologiczne – Lechosław P. Chmielik, Artur Bartosz Niedzielski807
21.1.1. Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych807
21.1.2. Przerost migdałków810
21.1.3. Zapalenie zatok przynosowych813
21.1.4. Skrzywienie przegrody nosa816
21.1.5. Ciało obce w drogach oddechowych818
21.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu nosa, uszu i zatok – Tadeusz P. Wasilewski823
21.2.1. Ból ostry ucha824
21.2.2. Zaburzona percepcja zmysłowa o charakterze słuchowym827
21.2.3. Zaburzone połykanie831
21.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska833
22. Onkologia dziecięca838
22.1. Choroby nowotworowe – Katarzyna Drabko838
22.1.1. Nowotwory typowe dla wieku dziecięcego838
22.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z chorobą nowotworową – Aneta Zreda-Pikies849
22.2.1. Ból związany z występującą chorobą nowotworową, procedurami diagnostycznymi oraz powikłaniami leczenia onkologicznego849
22.2.2. Zaburzenia bilansu odżywiania się związane z objawami ubocznymi chemioterapii/radioterapii850
22.2.3. Uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej związane ze skutkami chemioterapii851
22.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska853
23. Wypadki i stany nagłe u dzieci – Czesław Cielecki856
23.1. Urazy czaszkowo-mózgowe u dzieci856
23.2. Oparzenia u dzieci861
23.3. Pogryzienia dzieci864
23.4. Zespół dziecka maltretowanego867
24. Opieka stomatologiczna – Małgorzata Klichowska-Palonka, Jolanta Szymańska873
24.1. Rozwój jamy ustnej i zębów873
24.2. Zaburzenia rozwojowe zębów877
24.3. Choroba próchnicowa zębów879
24.4. Profilaktyka stomatologiczna884
Skorowidz892

Analizujączaprezentowanedefinicje,sposóbichregulacjiizakres,trudno

jestwskazaćnatę,któramiałabyuniwersalnycharakter.Niemniejstosunko-

woobszerneujęciedefinicyjnedzieckaprzedstawiaformułazustawyoRzecz-

nikuPrawDziecka.Dlategomożnająstosowaćniezależnieodpozycjidziecka

wspołeczeństwie,atakżebiorącpoduwagęjegopotrzeby(Golus,2018).

Wartozauważyć,żeprawadzieciustanowioneprzezNarodyZjednoczo-

newKonwencjioprawachdziecka,tj.prawodożycia,rozwoju,obronyprzed

wszystkimiformamiwykorzystaniaorazuczestnictwawżyciuspołecznym

inarodu,ratyfikowaływszystkiekrajeczłonkowskieONZ,zwyjątkiemSta-

nówZjednoczonychiSomalii.Konwencjataobejmujerównieżprawodziecka

dopodejmowaniadecyzjiiwyrażaniaświadomejzgodynazabiegimedyczne.

Nadaljednakprawawieludzieciniesąprzestrzegane(Miś,Ornacka,2015).

tabela3.2.Klasyfikacjapojęcia„dziecko”zewzględunastanzdrowia

DZiECKOZDROWE

Niemanifestujesymptomównieprawidłowegofunkcjonowaniaorganizmujakocałości.Rozwija

sięzgodniezustalonyminormamirozwojupsychoﬁzycznego,równieżwzakresieinterakcji

społecznychikształtowaniaosobowości(Lissauer,Clayden,2012)

DZiECKOZCHORObĄOSTRĄ

Chorobaoprzebieguostrymcharakteryzujesięnagłym,krótkimczasemtrwania(odtygodnia

domaksymalnie3miesięcy).Powodujeznacząceiodczuwalnezaburzeniawfunkcjonowaniu

organizmudziecka,wymagająceleczenia(Domaradzki,2013)

DZiECKOPRZEWLEKLECHORE

Dzieckozchorobąprzewlekłąprzejawiazaburzeniaspowodowaneprzeznieodwracalnezmiany

patologiczne,częstopozostawiająceposobieniepełnosprawność.Dziecitewymagająspecjalnego

postępowaniarehabilitacyjnego,długotrwałegoleczenia,stałegomonitorowaniaiopieki

(Domaradzki,2013)

DZiECKONiEPEŁNOSPRAWNE/SPECJALNEJTROSKi

Niepełnosprawnedziecicharakteryzujązaburzeniaﬁzycznelubpsychiczneoróżnymstopniu.

inaczej:torównieżdziecispecjalnejtroski,tj.osobyoinnychniżprzeciętnemożliwościach

rozwojowych,edukacyjnych,emocjonalnychispołecznych(Antoszewska,bartnikowska,2016)

3.2.środowiskosPołecznearozwójdziecka

Procesrozwoju,atakżezdrowiedzieckadeterminująprzedewszystkimczyn-

nikigenetyczne,alekontekstrodzinnyiśrodowiskowyjestrównieżważnym

modyfikatoremspołecznychorazkulturowychaspektówjegodojrzewania

(Kelm,2017).

–

3.2.śroDoWISKoSPołEczNEArozWóJDzIEcKA

Brak wyników

Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra