Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WTĘCZYFRANKÓW
„P ropagandanieśpi.«KurierPoranny»donosiopropagandowymwyjeździe
Boya.Boyobjedzieprowincjęfrancuską,mabyćm.in.wÉpernay,wDijon
iwCognac.BoywCognacu–tozaistecośnowego.Jakdotąd,widzieliśmy
CognacwBoyu.Matowszelkiecechyrewizyty”.TyleAntoniSłonimski[1].
BoyoswoichrewizytachweFrancjiwlatachdwudziestychpisałobszerniej.
Wspominał,jakowacyjniewitanogowColmarze.Czerwonydywanzeschodów
spływałażnaulicę.Orkiestragrała„Zdymempożarów”,awzruszonydostojnik
miejscowyoświadczyłBoyowi,iżprzypominasobiejegotwarzjeszczezlat
studenckich.Jaksięokazało:zjednegozkabaretównaMontmartrze.
WAix-en-Provencestarszypan,któremuprzedstawionoBoya,zawołał
zpa​tosem:
KochamPolskę,tonaródmęczenników.
Panie,czyjawyglądamnamęczennika?–odparł,śmiejącsię,Boy.Starszypan
stropiłsię;zabrakłomujużtematudorozmowy.WiedzaprzeciętnegoFrancuza
o„FrancuzachPółnocy”,niezależnieodpozytywnegozabarwieniauczuciowego,
byłazawszenaderskąpa.
CoFrancuzipodkładalipodpojęcie„Polak”?Jakiebyłyisąpolskiewyobrażenia
oFrancji,owpływiecywilizacjifrancuskiejnaPolskę?
Przysłowiasąmądrościąnarodów.Proszębardzo:najbardziejznaneporzekadło
oPolakach:
ÉtresoûlcommeunPolonais
(„PijanyjakPolak”–najwyższystopień
nasyceniaalkoholem).PetitRobert–podręcznysłownikjęzykafrancuskiego
–wspieratododatkowymcytatemzEmilaZoli:„Byłpoddrzwiami–podpityjak
Polak”.
EnRussiecommeondoit,enPolognecommeonveut
(„MusitonaRusi,
awPolscejakktochce”).
PolacyoFrancuzachowieleobficiej.Coniecozklasycznej
Księgiprzysłów
SamuelaAdalberga:„GdyFrancyjamakatar,całaEuropakicha”,„ŻyjejakPan
BógweFrancji”,„Pofrancuskutrzymajjęzyknałańcuszku”,„CoFrancuz
wymyśli,Niemieczrobi,Polakkupi”,„UstrojonyjakFrancuz”.
Zeskojarzeńsłownikowych:francuski,francuska,francuskie–wino(dawniej
zwanepoprostufrancuzem),moda,romanse,ciasto,pasztet,kluski,choroba
weneryczna(przestarzałe),piesek,walkazapaśnicza,klucz,Francuz,Francuzik,
Francuzica,francuszczyzna,francuzić,francuziećitd.Językpolskinapierwszyrzut
okazdradza,oilewiększebyłonaszezainteresowanieFrancuzaminiżodwrotnie.
„Paryski”,„Paryż”mająmiejsceodrębne.Wprawdzie„iwParyżuniezrobią
zowsaryżu”,alenadewszystkoMickiewiczowskie:
Paryżczęstąmodyodmianąsięchlubi,
AcoFrancuzwymyśli,toPolakpolubi.
Metrykatejmiłościjestświeżej,mickiewiczowskiejdaty.Czyuczucietrwa
jeszcze?Ogarnęłoonoszerszewarstwyspołeczeństwapolskiegodopiero
naprzełomieXVIIIiXIXwieku.Językfrancuski,jakwiadomo,zacząłzajmować
miejscewłoskiegowPolscejużwdrugiejpołowieXVIIwieku,aleoFrancuzachnie
wyrażanosięnaogółzbytprzychylnie.
Dopierozperspektywypóźniejszychstulecizaczętowyolbrzymiaćstare