Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.2.MechanizMystarzeniasięczŁoWieka
Mechanizmystarzeniasięodzawszebudzązainteresowanieludzkościim.in.
dlategosąprzedmiotemwielubadańnaukowych.Znajdujetoodzwierciedlenie
wlicznychteoriachstarzeniasię,którepróbująwyjaśnićtozłożonezjawisko.Pro-
cestendotyczypojedynczejosoby(starzeniesięosobnicze)icałejspołeczności
(starzeniesiępopulacyjne).
Starzeniesięorganizmunależyrozpatrywaćwaspekciebiologicznym,
psychologicznymorazspołecznym.
Zmianyfizjologicznepojawiającesięwrazzwiekiemprzebiegająnierówno-
mierniewzakresieposzczególnychnarządówiukładóworganizmu,mogąteż
przebiegaćwróżnymtempieuposzczególnychosób.Nierównomiernośćprocesu
uzasadniaistnienieróżnychpomiarówzaawansowaniastarości(skalekalenda-
rzowa,biologiczna,sprawnościowa).Powszechnieużywanąmiarąjestwiekkalen-
darzowy,naktóregopodstawiewytyczonoumowneokresyżycia.Starośćjako
końcowyokresprocesustarzeniasięzaczynasięod60.r.ż.(wgWHO)lub65.r.ż.
(wgONZ)idzielisięnapodokresy:
•między60.a74.r.ż.tostarośćwczesna(tzw.IIIwiek),
•między75.a89.r.ż.tostarośćpóźniejsza,
•>90.r.ż.todługowiecznośćlubwieksędziwy.
Aktualnieprzyjmujesię,żemaksymalnamożliwośćtrwaniażycia(maximum
lifespan-MLS)wynosiok.120lat.Zkoleiprzewidywanedalszetrwanieżycia
(lifeexpectancy-LEdlawspółczesnegonoworodkato68-77lat).
Mimożewrazzpostępemmedycynyżycieludzkiewostatnichlatachznacznie
sięwydłużyło,oczymświadczyprogresywniezwiększającysięodsetekosóbstar-
szych,tojednakmechanizmystarzeniasięwdalszymciąguniezostałydokońca
wyjaśnione.Efektempodejmowanychpróbichwytłumaczeniasąlicznehipotezy.
Główneteoriemożnapodzielićna:stochastyczne,wedługktórychproces
starzeniasięzachodziprzypadkowoipostępujewczasie,orazniestochastyczne
-zgodnieznimijestonpierwotniezdeterminowany.Aktualnewynikibadańwska-
zują,żewmechanizmachstarzeniasięzasadnicząrolęodgrywajączynnikigene-
tyczne,choćniemożnapominąćudziałuczynnikówśrodowiskowych.
Podstawowątrudnościąwwyjaśnieniutegoprocesujestustaleniekolejności
zdarzeń,czyliwyodrębnienieprzyczyniskutków.
Zewzględunazłożonośćtegozagadnieniaponiżejomówionezostanątylko
najważniejszezałożeniagłównychteoriistarzeniasię.
PROPEDEUTYKASTARZENIASIęORGANIZMU
9