Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Bałutowa,PowieśćangielskaXXwieku,Warszawa2004
ISBN83-01-14247-2,©byWNPWN2004
określenia,,dystopii,,),tj.przestrogiwformieprzerażającychwizji
przyszłości,znajdujemyrównieżwnaukowychfantazjach-dresz-
czowcach.
CzasironicznieobszedłsięzreputacjąliterackąWellsa.Najam-
bitniejszezjegoutworówściśleliterackich,powieści-traktaty–wy-
socedydaktyczneipoważneanalizynajbardziejpalącychkwestii
owegookresu,najwyżejcenioneientuzjastycznieprzyjmowaneprzez
współczesnychmuczytelnikówikrytyków–przeżyłysięnajszybciej.
Dickensowskiewnastrojukomediespołeczno-obyczajowe,popularne
jeszczewpierwszychdziesiątkachlatpodrugiejwojnieświatowej,
dziśwydająsięstaroświeckie.Natomiastfantazjenaukowe,lek-
ceważoneprzezautora,pisanedlazarobkuirozrywkiwłasnejoraz
czytelnika,wtejchwiliwydająsięnajbardziejudanąpozycjąwtwór-
czościWellsawobecogólnejfascynacjinaszychczasówrozwojem
techniki,atakżemodynaliteraturętegotypu.Onewłaśnie,jak
równieżjegonowele,ukazująwpełnitalentiżywotnośćtegourodzo-
negobajkopisarza.
Choćjakoautorwielupowieściiwybitnynowelista,Wellsnie
możebyćuważanyzaamatorawliteraturze,byłonrzeczywiście
raczejpublicystąztemperamentu,oogromnejerudycjiiniesłycha-
nierozległychzainteresowaniach,którywykorzystywałliteraturędo
celówpropagandowych,ażwreszcie,zniecierpliwionykonwencja-
mi,dojakichzobowiązywałagobeletrystyka,porzuciłjądlatwór-
czościeseistycznejipopularnonaukowej,wktórejmógłwypowia-
daćsięwprost,nietroszczącsięowymyślanieincydentówifikcyj-
nychbohaterów.Formęprzejściowąodpowieścidoesejustanowi
np.AModernUtopia.ZbiegiemlatWellscorazwięcejczasupo-
święcałpracomhistorycznym,np.gigantycznaHistoriaświata(The
OutlineofHistory,1920),socjologicznym(TheWork,WealthandHap-
pinessofMankind,1932)ifuturologii–np.Wizjeprzyszłości(Anticipa-
tions,1901,TheDiscoveryoftheFuture,1902).
PoczynającodlatuniwersyteckichdokońcażyciaWellsbyłso-
cjalistą,reformatorem,działaczemnawielufrontach.Jużw1903r.
wstąpiłdoorganizacjisocjalistycznej,tzw.TowarzystwaFabiańs-
kiego,które,jakozbytkonserwatywne,porzuciłwpięćlatpóźniej.
BrałczynnyudziałwpracachLigiNarodów,byłjednymzin-
spiratorówiczłonkiemLabourParty(PartiiPracy).Wewszystkich
swoichdziełach,takżepopularnonaukowych,dawałwyrazswym
poglądomzniezwykłąenergiąiwytrwałością.Lekceważyłtylko
literaturę.Jeślibyłartystą,toomalżemimowoli.Konsekwencją
przyjęcialinii,,dziennikarskiej,,wutworachliterackichbyłozanie-
dbanieartystycznychwymogówformyliterackiej,konserwatyzm
warsztatowy.
,,Wolę,abynazywanomnieraczejdziennikarzemniż
artystą,,–pisałdoJamesa,izgodnieztymnietroszczyłsię
oznalezienienowegowyrazuartystycznegodlaswychutworów.
TechnikęliterackąprzejąłgłównieodDickensa,leczstopniowo
29
