Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Elementyprawoznawstwa
-
funkcjakontrolnairepresyjna,polegającanazastosowaniuprzymusu,jeślipodmio-
typrawaniepostępująwsposóbokreślonyprzezprawo;
-
funkcjawychowawcza,sprowadzającasiędokształtowaniupożądanychpostaw
moralnychietycznychpośródpodmiotów2;należyjednakpamiętać,iżprawoto
zwykleminimummoralności.
3.Istotanormyprawnej–normaprawaainnenormy
Normaprawnatowypowiedźbędącaregułąpostępowania,tj.określającasposóbza-
chowaniasięjejadresatów.Oznaczato,iżnormyprawnenależądotejsamejkategorii
conormymoralneczyetyczne.Regułypostępowanianależyodróżniaćoddyrektyw
technicznych,tj.wypowiedziwskazujących,jaknależypostępować,abyosiągnąćpożą-
danystanrzeczy-międzysposobempostępowaniaapożądanymstanemrzeczyzacho-
dzijednakzwiązekprzyczynowo-skutkowyopartynaprawachnatury3.
Normyprawne,inaczejniżwprzypadkunormmoralnychorazetycznych,niewyni-
kajązocenydanegozachowania-np.normamoralnazakazującazdradymałżeńskiej
opierasięnanegatywnejocenietakiegorodzajupostępowania.Obowiązywanienorm
prawnychopierasięprzedewszystkichnakryteriumformalnym,czylizwiązanymze
sposobemichstanowienia,anienakryteriummaterialnym,czylidotyczącymtreści.Nie
oznaczatowcale,iżobowiązywanienormyprawnejniemożebyćdwojakiegorodzaju.
Tymchętniejadresacinormprawnychjeakceptują,imczęściejtreśćtychnormspotyka
sięzpozytywnąocenązichstrony.Niezmieniatojednaktego,iżzasadniczeznaczenie
makryteriumformalne,aniematerialne.Innegoteżrodzajusankcjazabezpieczaprze-
strzeganienormprawnych.Wprzypadkunormprawnychwystępujezazwyczajsankcja
zinstytucjonalizowanaitowdodatkupopartaprzymusempaństwowym.Zkoleinormy
moralneorazetyczne,jeśliwogólewyposażonesąwsankcję,tomaonacharakterspon-
tanicznyiniezorganizowany.
Ustawodawca,stanowiącprawo,tworzyaktynormatywnezłożonenieznormpraw-
nych,alezprzepisówprawnych,naktóreskładająsięjednostkiredakcyjne,takiejak:
artykuły,paragrafy,ustępy,punkty,literyitiret4.Normyprawnesąregułamipostępowa-
niazrekonstruowanymiwoparciuoprzepisy.Zewzględunaróżnorodnośćsposobów
formułowaniaprzepisówprawapojęcienormyprawnejmożebyćśrodkiemsłużącym
jednolitemupojmowaniuprawa.Zdecydowaneprzeciwstawienieprzepisówprawnych
inormprawnychopierasięnazałożeniu,iżprawotworzonejestwyłączniezapomocą
przepisówprawnych5.
2Z.Ziembiński,Problemypodstawoweprawoznawstwa,Warszawa1980,s.508.
3H.Rot,Wstępdonaukprawnych,Wrocław1998,s.23-24;Z.Ziembiński,Problemypodstawowe…,
s.127-128.
4J.Wróblewski,Teoriaracjonalnegotworzeniaprawa,Wrocław1985,s.154.Zob.§123Rozporzą-
dzeniaPrezesaRadyMinistrówzdnia20czerwca2002r.wsprawienZasadtechnikiprawodawczej”(Dz.U.
2002Nr100,poz.908).
5Z.Ziembiński,Problemypodstawowe…,s.158.
24
