Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Konstytucjonalizm
Fundamentemtakformułowanegostandarduustrojowegojestkon-
stytucjonalizm.Pojęciutemunadajesięrozmaiteznaczenie.Charles
McIlwain11wiązałnaprzykładkonstytucjonalizmzrządamiograni-
czonymiprzezprawoirozróżniałkonstytucjonalizmdawnyinowo-
żytny.Wtakimsensiemożnabymówićokonstytucjonalizmiewśred-
niowiecznejEuropie(mającnauwadzekontraktowycharakterwielu
monarchiistanowych).Częstopojęcietobywaużywanedoopisu
ustrojuspełniającegopewnewarunki.TakczyniąnaprzykładHorst
Dippel12czyDickHoward13.Dippelprzykładowodowarunkówtych
zaliczasuwerennośćludu,prawaczłowieka,systemprzedstawicielski,
podziałwładz,niezawisłośćsędziówimożliwośćzmianyustrojuwdro-
dzedecyzjiludu.
Napotrzebytejksiążkikonstytucjonalizmrozumiemy–mówiąc
najogólniej–jakopoglądokoniecznościokreślaniapodstawustroju
państwawkonstytucjijakospecjalnymakcieprawnym.Temupoglą-
dowitowarzyszyprzekonanie,żeustrójpaństwa,awięciwykonywa-
nawładzapaństwowa,opierasięnaprawieizprawawywodzićtrzeba
ichumocowanie.Dotyczytotakżetychpaństw,wktórychkonstytu-
cjewprowadzałysystemdominacjiwładzymonarszej(zniewielkim
udziałeminstytucjiprzedstawicielskich),iwtymbowiemprzypadku
konstytucja,jakoaktprawny,wyznaczałajednakpewnegranicewładzy
inarzucałasposobyjejwykonywania.Przekonanie,żepodstawoweza-
sadyfunkcjonowaniainstytucjipaństwapowinnybyćopisanewspe-
cjalnymakcieprawnym,stanowidzisiajelementeuropejskiejkultury
prawnej.Jestprzytymnietylkoelementemkanonudemokracjilibe-
11Ch.McIlwain,Constitutionalism:AncientandModern,CornellUniversityPress,
Ithaca,NY1940.
12H.Dippel,Modernconstitutionalism.Anintroductiontoahistoryintheneedof
writing,DTeLegalHistoryReview”2005,nr73(1–2).
13D.Howard,Teessenceofconstitutionalism,w:K.W.Tompson,R.R.Ludwikow-
ski(red.),ConstitutionalismandHumanRights:America,PolandandFrance:
ABicentennialColloquiumattheMillerCenter,UniversityPressofAmerica,Lanham
1991.
18
