Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezakonstytucjonalizmu
włączeniawlegitymizacjęwładzyelementówreligijnych.Aktkorona-
cjikróladokonywanyprzezbiskupazaaprobatąpapieżajesttegodo-
wodem(adobrymprzykłademskutkówtakiegoobrotuspraw–ponad
dwudziestoletnieoczekiwanieBolesławaChrobregonakrólewskąko-
ronę).Wielkiśredniowiecznyspórouniwersalizmy,któryrozgorzał
wXIwiekuitrwałdoXIIIstulecia,wpewnymstopniurozgrywałsię
takżenatympolu.SchyłekXIwieku(konfliktpapieżaGrzegorzaVII
zcesarzemniemieckimHenrykiemIV)ipoczątkiXIIIstulecia(pon-
tyfikatInnocentegoIII)przynoszątutajznaczącesukcesyKościoła.
Skutecznośćtychpróbokażesięjednakograniczona,gdyż–jakoże
miałyoneopróczduchowegotakże,amożeprzedewszystkim,wyraź-
niepolitycznycharakter–napotkająonepoważnyopórwładzyświec-
kiej,któraniebędziechciałaposzukiwaćpotwierdzeniaswychkom-
petencjiwautorytecieinnejinstytucji,wpewnymstopniuzewnętrznej
iwzwiązkuztymniezależnejwobecrozbudowującychsięstopnio-
wostrukturpaństwowych.Spektakularnymtegoprzykłademokażesię
zjednejstronyniewolaawiniońska(czyliprzymusowypobytpapieży
wAwinionie,podkontroląkrólówFrancji),będącadramatycznymepi-
zodemwdziejachpapiestwaiprowadzącadojegopoważnegokryzysu
iosłabieniazakończonegowystąpieniemw1517rokuMarcinaLutra,
anastępniereformacją,zdrugiejzaś–powstawaniewskalicałegokon-
tynentutzw.królestwnarodowych(oczympisałswegoczasuBenedykt
Zientara29),czylipolitycznejemancypacjiwieluregionóweuropejskich
(Polska,Węgry,Czechy,Hiszpania,Portugalia,Niderlandy).
Taemancypacjabędziewymagałarozmaitych,nierzadkoodwołu-
jącychsiędolokalnejtradycjiuzasadnień,niezbędnychdlasprawne-
goiskutecznegozarządzaniaterytoriami.Jakiśmit,zktóregowyrastać
będziemiejscowawładza,okażesięwięcpotrzebny,alemusionmieć
charakterprzedewszystkimświecki(boreligijny,czylichrześcijański,
nabrałcharakteruuniwersalnegoimógłbyćpolitycznieniewygodny,
bezwzględunato,jakzakończyłbysięspórmiędzypapiestwemice-
29B.Zientara,Świtnarodóweuropejskich:powstawanieświadomościnarodowejna
obszarzeEuropypokarolińskiej,Warszawa1973.
34
