Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tradycjaprawfundamentalnych
teresująca,zważywszynajejwpływnakonstytucjonalizmamerykań-
ski.NapisanaprzezPasqualePaolegotworzyłazKorsyki(nakrótko,
bodo1769roku)republikędemokratycznąopartąnapodzialewładz
ipowszechnymgłosowaniu.Wswymkształcieformalnymprzypomi-
nałajednakbardziejmanifestniżaktprawny.
Tradycjaprawfundamentalnych
Tradycjaprawfundamentalnych,mającychznaczeniedlaokreślaniare-
lacjimiędzypodstawowymiinstytucjamipaństwaiichlegitymizowa-
nia,jestjednakznaczniewcześniejsza.Dośćprzypomniećtakieangiel-
skiedokumentyjakWielkaKartaWolnościz1215roku,Instrument
Rządzeniaz1653roku,HabeasCorpusActz1679roku,BilloPrawach
z1689rokuczySettlementActz1701roku,węgierskąZłotąBullękróla
AndrzejaIIz1222roku,niemieckąZłotąBullęcesarzaKarolaIV
z1356roku,polskieartykułyhenrykowskiez1573roku,szwedz-
kiRegierungsformz1634roku,francuskieprawafundamentalneczy
umowyzawieraneprzezwładcówterytorialnychwRzeszywsprawie
kompetencjilandtagów,wreszcie–umowyosadniczewkoloniachan-
gielskichwAmeryce.Wszystkieoneodgrywałyszczególnąrolę,stając
sięźródłemważnychuprawnieńjednostkowychlubgrupowych,atakże
kompetencjiokreślonychorganówpaństwowych,alboteżokreślającle-
gitymacjęigranicewładzykrólewskiej.Ichzakresbyłoczywiściebar-
dzozróżnicowany.Nieaspirowałyonedokompletnegoopisuustrojo-
wego,częstoregulowałyjedyniejakiśjegofragment,aleniektóreznich
odnosiłysięwprostdofundamentówustrojowych.Dobrymprzykła-
demmogąbyćangielskiInstrumentRządzeniaorazpolskieartykuły
henrykowskie.
InstrumentRządzenia(TeInstrumentofGovernment)zostałogło-
szonywgrudniu1653rokuprzezCromwella.JakpisałS.R.Gardiner,
jesttoDpierwszazsetekpisanychkonstytucji,którerozprzestrzeniły
sięodtegoczasuwświecieiwśródktórychkonstytucjaamerykańska
jestnajlepszymprzykładem,awktórychpostawionezostałygranice
pełnejdominacjijakiejkolwiekosobiepublicznejprzezścisłeokreśle-
27
