Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
74
Teorieiperspektywysocjologiczne
Klasycznebadania3.1.neomarksizm:teoriakrytycznaszkołyfrankfurckiej
Podejmowaneprzezeuropejskąklasę
robotnicząizakończonewidoczną„porażką”
próbyobaleniakapitalizmuizaprowadzenia
rządówkomunistycznych,rozwójfaszyzmu
inazizmuwlatachtrzydziestychXXwieku
oraz„degeneracja”komunizmuwZwiązku
Radzieckimijegopaństwachsatelickich
postawiłypóźniejszychmarksistówprzed
pewnymdylematem.CzyteoriaMarksawciąż
pozwalazrozumiećrozwójkapitalizmu?Jeżeli
tak,toortodoksyjnaformamarksizmuzachowuje
wartość.Alejeślinie,topotrzebanowychform
teoriimarksistowskiej(neomarksizm),które
byćmożebędąmusiałyzerwaćzpewnymi
oryginalnymiideamiMarksa.
WXXwiekumyślmarksistowskarzeczywiście
rozwijałasięwkilkukierunkach,zwłaszcza
wśród„zachodnichmarksistów”,którzy
odrzucaliradzieckąwersjękomunizmu(zob.
Kołakowski2009).Jednazgrupzachodnich
marksistów–szkołafrankfurcka–okazała
sięszczególniewpływowa.Początkowojej
zapleczestanowiłInstytutBadańSpołecznych
weFrankfurciepoddyrekcjąMaxaHorkheimera,
jednakpóźniej,gdynaziściusunęliokołojednej
trzeciejkadryuniwersytetu,wieluczłonków
szkoły(podobniejakliczniuczeni)musiało
opuścićNiemcy,przenoszącsiędoinnych
krajóweuropejskichidoStanówZjednoczonych.
Naziścisystematycznieosłabialipozycję
uniwersytetówiusuwaliznichlubzmuszalido
ucieczkiwielużydowskichintelektualistów.
NawiązującdoideiMarksaiFreudaoraz
doflozofiImmanuelaKanta,członkowie
szkołyfrankfurckiejopublikowaliwiele
znaczącychpracpoświęconychkapitalizmowi,
faszyzmowi,kulturzemasowejipowstającemu
wStanachZjednoczonychspołeczeństwu
konsumpcyjnemu.NaprzykładTheodor
AdornowpracyOsobowośćautorytarna(1950;
wyd.pol.2010)analizowałrazemzeswoimi
współpracownikamipowstanieipopularność
PowstaniefaszyzmuwEuropiezmusiłozachodnichmarksistówdoponownegoprzemyśleniaideiMarksa.
