Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
„Wszystko,comogęstwierdzić,toto,żejakdotąd,
wtokumoichbadańnienapotkałemjeszczeżadnej
regułymoralnej,którabyniebyławytworemokreślo-
nychwarunkówspołecznych”.
É.Durkheim,Déterminationdufaitmoral
Nazwa„socjologiamoralności”zyskujesobiechybaporazpierwszy
prawoobywatelstwawszkoleDurkheima.ZainteresowaniomDurkheima
ijegouczniówzawdzięczamyfakt,że„AnnéeSociologique”oddawna
wyróżniaławswoichrubrykachtakąrubrykę,jaksociologiedelamorale,
którejpróżnoszukalibyśmywtakobszernejizróżnicowanejbibliografii
jakta,którąznajdujemynp.w„SociologicalAbstracts”.Socjologiamoral-
nościbyłautożsamianauDurkheimaztym,conazywałfizykąobyczajów
(physiquedesmoeurs),tj.zbadaniemmoralnościtak,jaksiębadazjawis-
kaprzyrodnicze.TenrodzajbadańL.Lévy-Bruhlnazywałzkoleinauką
oobyczajach(sciencedesmoeurs),którejzagadnienia,takjakDurkheim,
poczytywałzasocjologicznenatejpodstawie,żeuczuciamoralnesą
zawszezbiorowe,żezależąodpewnychzbiorowychprzedstawień,które
sąspołecznegopochodzenia1.
Niesądzę,żebyspołecznepochodzeniejakichśzjawiskmiałodecydo-
waćowłączeniuichbadaniadosocjologii.Wszakakceptowanietegorodza-
jukryteriummusiałobypociągnąćzasobąwłączeniedosocjologiicałej
naukiojęzyku.Wedługkoncepcji,którejbroniłamwPodstawachnauki
omoralności,socjologiamoralnościstanowiłabytylkojedenzdziałówteo-
retycznychrozważańnadmoralnością.Tendziałzostajewprawdziewszko-
leDurkheima,wramachwspomnianejnaukioobyczajach,zaprojektowany,
jegoprawodoistnieniaobronione,jegometodyogólnikowozarysowane,
jednakaniwpismachDurkheima,aniujegouczniówniemawyraźnego
1Wieloznacznośćtwierdzenia,żemoralnośćjestfaktemspołecznym,ilustrujeaneks
Moralnośćjako„faktspołeczny”dołączonydotejksiążki(patrzs.183–195).
11
